پاورپوینت ارزیابی اقتصادی

این پاورپوینت به بررسی مفهوم ارزیابی اقتصادی چیست؟ و انواع روش های ارزیابی اقتصادی کامل مانند تحلیل هزینه – اثربخشی، هزینه – مطلوبیت و هزینه – منفعت می پردازد. همچنین مفاهیمی چون QALY و مطلوبیت در ارزیابی اقتصادی با جزئیات تحلیل شده است.

ارزیابی اقتصادی چیست؟

ارزیابی اقتصادی به عنوان یکی از ابزارهای مهم در تصمیم گیری های مدیریتی، به بررسی مقایسه ای هزینه ها و منافع خدمات، مداخلات یا گزینه های جایگزین می پردازد. هدف این مطالعه یافتن بهترین گزینه با حداکثر منافع و کمترین هزینه است.
فرآیند ارزیابی اقتصادی شامل سه مرحله کلیدی است:

1. شناسایی (Identification): شناسایی دقیق هزینه ها، منابع و مزایای مرتبط با هر مداخله.
2. اندازه گیری (Measurement): اندازه گیری هزینه ها و منابع مصرف شده به طور دقیق.
3. ارزش گذاری (Valuing): تعیین ارزش مادی یا غیرمادی مزایا و نتایج به دست آمده.

این مراحل، مبنای مقایسه هزینه و منافع را فراهم کرده و تعیین می کنند که آیا نتایج یک مداخله اقتصادی توجیه پذیر است یا خیر.

انواع مطالعات اقتصادی

مطالعات اقتصادی به دو دسته کلی ارزیابی ناقص و ارزیابی اقتصادی کامل تقسیم می شوند:

1. ارزیابی ناقص:
   این نوع ارزیابی معمولاً به توصیف هزینه ها یا مزایا بدون مقایسه مستقیم بین مداخلات می پردازد. به عنوان مثال:
   • تحلیل هزینه: محاسبه و مقایسه هزینه های مداخلات مختلف بدون در نظر گرفتن مزایا.
   • تحلیل اثربخشی: بررسی نتایج و مزایای مداخلات بدون تحلیل هزینه ها.
2. ارزیابی اقتصادی کامل:
   این نوع ارزیابی شامل تحلیل و مقایسه همزمان هزینه ها و منافع است. روش های اصلی آن عبارتند از:
   • تحلیل حداقل هزینه (Cost Minimisation): انتخاب گزینه ای که با هزینه کمتر نتایج یکسانی ارائه می دهد.
   • تحلیل هزینه – اثربخشی (Cost Effectiveness Analysis): مقایسه بر اساس واحدهای غیرپولی نظیر کاهش مرگ و میر یا سال های زندگی به دست آمده.
   • تحلیل هزینه – مطلوبیت (Cost Utility Analysis): ارزیابی مبتنی بر کیفیت و کمیت زندگی نظیر QALY.
   • تحلیل هزینه – منفعت (Cost Benefit Analysis): تبدیل تمامی هزینه ها و مزایا به واحد پولی برای مقایسه دقیق.

انواع ارزیابی اقتصادی کامل

1. تحلیل حداقل هزینه (CMA):
   در مواردی که اثربخشی دو یا چند مداخله یکسان باشد، گزینه با کمترین هزینه انتخاب می شود. این تحلیل ساده ترین روش برای کاهش هزینه های اضافی است.
2. تحلیل هزینه – اثربخشی (CEA):
   این روش نتایج مداخلات را بر اساس واحدهای طبیعی مانند کاهش مرگ و میر یا سال های زندگی سالم اندازه گیری می کند. محدودیت اصلی این روش عدم امکان مقایسه بین مداخلاتی با نتایج مختلف است.
3. تحلیل هزینه – مطلوبیت (CUA):
   این روش کیفیت و کمیت زندگی را به کمک واحدهایی مانند سال های زندگی تطبیق شده با کیفیت (QALYs) اندازه گیری می کند. QALY عددی بین 0 (مرگ) و 1 (سلامت کامل) است و نشان دهنده مطلوبیت هر سال زندگی است.
4. تحلیل هزینه – منفعت (CBA):
   در این تحلیل، تمامی هزینه ها و مزایا به واحد پولی تبدیل می شوند. محاسبه نرخ تنزیل برای در نظر گرفتن ارزش فعلی منافع و هزینه ها ضروری است. این روش امکان مقایسه مداخلاتی با نتایج کاملاً متفاوت را فراهم می کند.

مفاهیم مطلوبیت و کاربرد QALY

مطلوبیت نشان دهنده کیفیت و کمیت زندگی در مداخلات درمانی است. برای مثال، DALYs (سال های زندگی همراه با ناتوانی) و QALYs به عنوان دو شاخص اصلی در این زمینه به کار می روند. محاسبه QALY به عوامل متعددی مانند سن و وضعیت سلامتی بستگی دارد.

محاسبه QALY به این صورت انجام می شود:

• سال های زندگی سالم: عدد 1
• سال های همراه با بیماری خفیف: عددی بین 0.5 تا 1
• مرگ: عدد 0

این شاخص ابزاری حیاتی برای تصمیم گیری در سیستم های بهداشتی است.

تحلیل هزینه – منفعت: معیارهای تصمیم گیری

این روش تمام مزایا و هزینه های مداخلات را به واحد پولی تبدیل می کند. مزیت اصلی آن قابلیت مقایسه مداخلات مختلف است. برای مثال، اگر ارزش فعلی خالص (NPV) بزرگتر از صفر باشد، مداخله اقتصادی توجیه پذیر است. همچنین، نرخ منفعت – هزینه بیشتر از 1 نشان دهنده سودآوری مداخله است.