مقاله تأثیر فشار روانی مسابقه بر غلظت کورتیزول، تستوسترون، IgA بزاقی وضربان قلب مربیان برنده و بازنده لیگ برتر فوتبال

دانلود مقاله تأثیر فشار روانی مسابقه بر غلظت کورتیزول، تستوسترون، IgA بزاقی وضربان قلب مربیان برنده و بازنده لیگ برتر فوتبال

چکیده

حرفه مربیگری فوتبال یکی از مشاغل پرمخاطره در جهان محسوب می شود و فشارهای روانی ناشی از ماهیت این حرفه موجب درمانده  شدن مربیان حرفه ای فوتبال شده است. هدف پژوهش حاضربررسی تأثیرفشار روانی مسابقه بر غلظت کورتیزول،تستوسترون،ایمونوگلوبولین A بزاقی و ضربان قلب مربیان برنده و بازنده  لیگ برتر فوتبال ایران در فصل مسابقات  (۸۴-۸۳) بود. آزمودنی های این تحقیق را ۱۶ نفراز مربیان حرفه ای لیگ برتربا میا نگین سنی
(۱۸/۹±۲۷/۵۲)، سابقه مربیگری درلیگ (۰۱/۶±۶۷/۱۱) سال و ضربان قلب با میا نگین (۹۱/۵±۴۰/۶۴) ضربه در دقیقه تشکیل دادند. نمونه های بزاقی در روز مسابقه در پنج مرحله (یک ساعت قبل از مسابقه، قبل از مسابقه،بین دو نیمه،پایان مسابقه ویک ساعت بعدازمسابقه) جمع آوری شد.برای تعیین غلظت کورتیزول و تستوسترون بزاقی از روش رادیو ایمو نو اسی و برای نعیین میزان ایمونوگلوبولینَA  از روش  نفلومتری  ودستگاه می نی نف استفاده شد.ضربان قلب مربیان در زمان استراحت و در جریان مسابقه با استفاده از دستگاه اندازه گیری ضربان قلب گروهی تیم پولارثبت گردید.همچنین لحظات حساس مسابقه (گل زدن،گل خوردن،ضربه پنالتی،ضربات آزاد اطراف محوطه جریمه،در گیری بازیکنان با داور) در فرم  مخصوص ثبت شد.داده های حاصل از تحلیل آزمایشگاهی نمونه های بزاقی با استفاده ازآزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر (ANOVAI )وآزمون تعقیبی شفه وهمچنین t  مستقل جهت  آزمون  فرضیه ها مورداستفاده قرارگرفت. سطح معنی داری   ۰۵/۰> p .نتایج این پژوهش نشان دادکه بین میزان غلظت کورتیزول بزاقی مربیان در زمان استراحت با یک ساعت قبل از مسابقه، قبل از مسابقه ، بین دو نیمه و یایان مسابقه و همچنین بین دو نیمه با یک ساعت بعد از مسابقه تفاوت معنی داری وجود داشت. تفاوت معنی داری بین میزان غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده وبازنده دیده نشد. همچنین  بین میزان غلظت تستوسترون بزاقی مربیان دریک ساعت قبل از مسابقه با پایان مسابقه ، پایان مسابقه با یک ساعت بعد از مسابقه تفاوت معنی داری وجودداشت که این تفاوت بین مربیان برنده وبازنده نیزدیده شد. اما تاثیرمعنی داری برغلظت IgA  بزاقی مربیان  نداشت. همچنین یافته های این تحقیق نشان داد که در کلیه موارد اختلاف معنی داری بین ضربان قلب در لحظات مختلف بازی نسبت به ضربان قلب استراحت وجود داشت، این اختلاف در لحظات حساس مسابقه بسیار چشمگیر بود.میانگین ضربان قلب مربیان در لحظات حساس مسابقه (۴۹/۹± ۸۰/۱۳۵) ضربه در دقیقه بود که این میزان نسبت به زمان استراحت یک اختلاف ۷۰ ضربه ای را نشان داد.

–

مقدمه

در سال‌های اخیر، علوم ورزشی با استفاده از مفاهیم علمی رشته‌های مادر خود، مثل بیومکانیک، بیوشیمی، فیزیولوژی، روانشناسی و جامعه شناسی به خوبی جای خود را باز کرده است و روز بروز بر تکامل و پختگی علوم ورزشی افزوده و کاربرد آنها بیشتر مشهود می‌شود. علوم ورزشی، مشکلات هر یک از رشته‌های ورزشی را بصورت خاص در نظر دارد. یکی از‌این کاربردهای ویژه، به ورزش فوتبال اختصاص دارد. فوتبال ورزشی است که بخش عظیمی از جمعیت جهان را به خود جلب کرده است. مربیان و مدیران باشگاه‌های امروز با مجموعه‌ای از خواسته‌ها و ضرورت‌ها در موقعیت‌های گوناگون مواجهند. بسیاری بر‌این باورند که نقش آنها از هدایت جلسه تمرینی فراتر رفته است زیرا نقش گسترش یافته‌مربی و پذیرش مسئولیت ورزشکاران بیرون از محیط تمرین یا مسابقه و همچنین آگاهی از وضعیت اجتماعی و روانی آنها و سرنوشتی که ممکن است به جهت کسب نتایج ضعیف در انتظار مربیان باشد، شرایطی را برای آنان بوجود آورده است که حاصل آن فشار روانی است که بسیاری از مربیان در روز مسابقه آن را تجربه کرده اند. با توجه به ضرورت‌‌های فیزیکی، روانی و محیطی بازی فوتبال، درک‌این موضوع که چرا فوتبال رقابتی، بازیکنان و تماشاگران را تحت فشار زیاد روانی قرار می‌دهد، دشوار نخواهد بود (۳). اهمیت برنده شدن، تعداد و شدت برخوردهای پر استرس را در جریان بازی افزایش داده است، لذا مربیان ناچار به کنار آمدن با رویدادهای استرس زا در جریان مسابقه هستند (۵۷).

مطالعات پژوهشگران نشان داده است که استرس، خواه فیزیکی خواه روانی، موجب تغییراتی در عملکرد قلب و ترشح هورمون‌های استرسی می‌شود (۵۸). افزایش ضربان قلب و تغییرات هورمونی می‌تواند عوارض فیزیولوژیکی خطرناکی داشته و عوارض آن بر روی سیستم عصبی قلبی ـ عروقی و‌ایمنی بدن بسیار نگران کننده باشند. از‌این رو حرفه مربیگری یکی از مشاغل پرخطر در جهان تلقی می‌شود.ازطرف دیگر شرایط مسابقه به‌ این علت مربیان را زیر فشار شدید روانی قرار می‌دهد که ارزیابی اولیه مربیان ازنیازهای مسابقه ،اغلب باتوانائی های تیم همسونمی باشد( ۳)

در مطالعات پیترو گازز[۱](۲۰۰۴) برروی۳۰ تن از مربیان فوتبال و بسکتبال در جریان مسابقه، ضربان قلب مربیان با روش رادیو الکتروکاردیوگرافی ثبت گردید. نتایج تحقیق افزایش ۴۲ ضربه در دقیقه نسبت به میانگین زمان استراحت را نشان داد. به نظر‌این دو محقق افزایش ضربان قلب مربیان قبل و در جریان بازی ناشی از اضطراب و فشار روانی مسابقه بوده است (۵۸). کوگلر و همکاران[۲] ( ۱۹۹۶) در مطالعه‌ای به اثر استرس در رقابت‌های ورزشی بر‌ایمونوگلوبولین A و کورتیزول بزاقی در مربیان فوتبال پرداختند. در‌این مطالعه که بر روی ۱۷ مربی فوتبال در لیگ حرفه‌ای آلمان انجام شد، نمونه‌های بزاقی قبل، حین و بعد از مسابقه جمع آوری گشت. هیجان و تنش بیشتری در مربیان فوتبال هنگام مسابقه در مقایسه با افراد گروه کنترل مشاهده شد. با شروع مسابقه‌این هیجان و تنش افزایش و یک ساعت پس از پایان مسابقه کاهش یافت. در زمان‌های مختلف نمونه گیری، مقدار بزاق در مربیان و گروه کنترل تغییر معنی اداری نیافت. غلظت ((IgA در مربیان فوتبال طی مسابقه تغییرمعنی داری نداشت اما  با افزایش معنی داری در سطوح کورتیزول بزاقی همراه بود. اوج غلظت کورتیزول بین دو نیمه مشاهده شد، که ۱۰۰% افزایش یافت و یک ساعت پس از مسابقه به شرایط طبیعی بازگشت (۳۸). در همین راستا در‌این پژوهش سعی شده است تا تاثیر فشار روانی مسابقه را بر برخی از پارامترهای فیزیولوژیک چون کورتیزول، تستوسترون،‌ایمونوگلوبولین A و ضربان قلب مربیان برنده و بازنده لیگ برتر فوتبال در لحظات مختلف مسابقه مورد بررسی قرار گیرد تا با مقایسه‌این تغییرات بتوان به اطلاعاتی در‌این خصوص دست یافت.

–

فهرست مطالب

فصل اول : طرح تحقیق
۱-۱- مقدمه ۲
۱-۲- بیان مسئله ۳
۱-۳- ضرورت و اهمیت تحقیق ۵
۱-۴- اهداف تحقیق ۶
۱-۴-۱- هدف کلی ۶
۱-۴-۲- اهداف اختصاصی ۷
۱-۵- فرضیه های تحقیق ۷
۱-۶- روش انجام تحقیق ۸
۱-۷- محدودیت های تحقیق ۹
۱-۸- تعریف واژه ها و اصطلاحات ۱۰
فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه ۱۳
۲-۲- مبانی نظری تحقیق ۱۳
۲-۲-۱- مکانیزیم فعال شدن سلول های قشر فوق کلیوی ۱۵
۲-۲-۲- ریتم شبانه روزی ترشح گلوکوکورتیکوئیدها ۱۵
۲-۲-۳- کورتیزول ۱۶
۲-۲-۴- اثر کورتیزول بردستگاه عصبی مرکزی ۱۸
۲-۲-۵- اثرکورتیزول بر عملکرد گونادها ۱۸
۲-۲-۶- مقادیر و اندازه گیری کورتیزول ۱۸
۲-۲-۷- روش ها و اندازه گیری کورتیزول آزاد در بزاق ۱۸
۲-۲-۸- اثر ایموندلوژیک کورتیزول ۱۹
۲-۲-۹- اثر کورتیزول بر سلول های خونی ۲۰
۲-۲-۱۰- تستوتسرون ۲۰
۲-۲-۱۱- گردش تستوسترون در پلاسما ۲۱
۲-۲-۱۲- تجزیه و دفع تستوسترون ۲۱
۲-۲-۱۳- مکانیزیم حمل مولکولی و سلولی تستوسترون ۲۲
۲-۲-۱۴- محور هیپوتالاموس- هیپوفیز گونادی ۲۲
۲-۲-۱۵- اثر بیولوژیک تستوسترون ۲۴
۲-۲-۱۶- مقادیر و اندازه گیری تستوسترون ۲۵
۲-۲-۱۷-دستگاه ایمنی بدن ۲۵
۲-۲-۱۸- طرح و اره کلی پاسخ ایمنی ۲۵
۲-۲-۱۹- سلول های دستگاه ایمنی ۲۶
۲-۲-۲۰- ایمونوگلوبولین ها و پادتن ها ۲۷
۲-۲-۲۱- دستگاه ایمنی مخاطی ۲۷
۲-۳- پیشینه تحقیق ۲۸
۲-۳-۱- تاثیر فشار روانی بر ترشح هورمون ۲۸
۲-۳-۲- تاثیر برد و باخت بر غلظت تستوسترون و کورتیزول ۳۳
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
۳-۱- مقدمه ۴۳
۳-۲- جامعه و نمونه آماری ۴۳
۳-۳- متغیرها تحقیق ۴۳
۳-۴- ابزار اندازه گیری ۴۳
۳-۵- روش جمع آوری اطلاعات ۴۴
۲-۵-۱- روش رادیوایمونواسی ۴۵
۳-۶- روش های آماری ۴۶
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق
۴-۱- مقدمه ۴۸
۴-۲- بررسی توصیفی یافته های تحقیق ۴۸
۴-۲-۱- مشخصات آزمودنی ها ۴۸
۴-۲-۲- کورتیزول بزاقی ۴۹
الف- میانگین غلظت کورتیزول بزاقی مربیان درمراحل نمونه گیری ۴۹
ب- میانگین غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده در مراحل نمونه گیری ۵۰
ج- میانگین غلظت کورتیزول بزاقی مربیان بازنده در مراحل نمونه گیری ۵۱
د- مقایسه میانگین غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده و بازنده ۵۲
۴-۲-۳- تستوتسرون بزاقی ۵۳
الف- میانگین غلظت تستوسترون بزاقی مربیان در درمراحل نمونه گیری ۵۳
ب- میانگین غلظت تستوتسرون بزاقی مربیان برنده در مراحل نمونه گیری ۵۴
ج- میانگین غلظت تستوتسرون بزاقی مربیان بازنده درمراحل نمونه گیری ۵۵
د- مقایسه میانگین غلظت تستوتسرون بزاقی مربیان برنده و بازنده ۵۶
۴-۲-۴- IgA بزاقی ۵۷
الف- میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان درمراحل نمونه گیری ۵۷
ب- میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان برنده در مراحت نمونه گیری ۵۸
ج- میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان بازنده در مراحل نمونه گیری ۵۹
د- مقایسه میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان برنده و بازنده ۶۰
۴-۲-۵- ضربان قلب ۶۱
الف- میانگین تعداد ضربان قلب مربیان در مراحل نمونه گیری ۶۱
ب- میانگین تعداد ضربان قلب مربیان برنده در مراحل نمونه گیری ۶۲
ج- میانگین تعداد ضربان قلب مربیان بازنده در مراحل نمونه گیری ۶۳
د- مقایسه میانگین تعداد ضربان قلب مربیان برنده و بازنده ۶۴
۴-۳- آزمون فرضیه های تحقیق ۶۵
فصل پنجم : بحث و بررسی و نتیجه گیری
۵-۱- مقدمه ۸۲
۵-۲- خلاصه تحقیق ۸۲
۵-۳- بحث، بررسی و نتیجه گیری ۸۳
۵-۴- پیشنهادات ۸۸
منابع ۸۹
پیوست ها
پیوست ۱- اطلاعات مربوط به مربیان لیک برتر فوتبال ۹۷
پیوست ۲- اطلاعات مربوط به مسابقه ۹۸
پیوست ۳- اطلاعات مربوط به ضربان قلب مربیان لیگ برتر فوتبال ۹۹ پیوست ۴- فرم بستن کمربند Team-polar 100
جدول ۴-۱- میانگین و انحراف معیار ویژگی های آزمودنی ها ۴۸
جدول ۴-۲- میانگین و انحراف معیار غلظت کورتیزول بزاقی مربیان ۴۹
جدول ۴-۳- میانگین و انحراف معیار غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده ۵۰
جدول ۴-۴- میانگین و انحراف معیار غلظت کورتیزول بزاقی مربیان بازنده ۵۱
جدول ۴-۵- مقایسه میانگین غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده و بازنده ۵۲
جدول ۴-۶- میانگین و انحراف معیار غلظت تستوسترون بزاقی مربیان ۵۳
جدول ۴-۷- میانگین و انحراف معیار غلظت تستوسترون بزاقی مربیان برنده ۵۴
جدول ۴-۸- میانگین و انحراف معیار غلظت تستوسترون بزاقی مربیان بازنده ۵۵
جدول ۴-۹- مقایسه میانگین غلظت تستوسترون بزاقی مربیان برنده و بازنده ۵۶
جدول ۴-۱۰- میانگین و انحراف معیار غلظت IgA بزاقی مربیان ۵۷
جدول ۴-۱۱- میانگین و انحراف معیار غلظت IgA بزاقی مربیان برنده ۵۸
جدول ۴-۱۲- میانگین و انحراف معیار غلظت IgA بزاقی مربیان بازنده ۵۹
جدول ۴-۱۳- مقایسه میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان برنده و بازنده ۶۰
جدول ۴-۱۴- میانگین و انحراف معیار تعداد ضربان قلب مربیان ۶۱
جدول ۴-۱۵- میانگین و انحراف معیار تعداد ضربان قلب مربیان برنده ۶۲
جدول ۴-۱۶- میانگین و انحراف معیار تعداد ضربان قلب مربیان بازنده ۶۳
جدول ۴-۱۷- مقایسه میانگین تعداد ضربان قلب مربیان برنده و بازنده ۶۴
جدول ۴-۱۸- نتایج تحلیل واریانس غلظت کورتیزول بزاقی مربیان ۶۵
جدول ۴-۱۹- تحلیل تفاوت میانگین غلظت کورتیزول بزاقی مربیان ۶۵
جدول ۴-۲۰- نتایج تحلیل واریانس غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده ۶۶
جدول ۴-۲۱- تحلیل تفاوت میانگین غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده ۶۶
جدول ۴-۲۲- نتایج تحلیل واریانس غلظت کورتیزول بزاقی مربیان بازنده ۶۷
جدول ۴-۲۳- تحلیل تفاوت میانگین غلظت کورتیزول بزاقی مربیان بازنده ۶۷
جدول ۴-۲۴-شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی تفاوت بین کورتیزول بزاقی مربیان برنده و بازنده ۶۸
جدول ۴-۲۵- نتایج تحلیل واریانس غلظت تستوسترون بزاقی مربیان ۶۹
جدول ۴-۲۶- تحلیل تفاوت میانگین غلظت تستوسترون بزاقی مربیان ۶۹
جدول ۴-۲۷- نتایج تحلیل واریانس غلظت تستوسترون بزاقی مربیان برنده ۷۰
جدول ۴-۲۸- تحلیل تفاوت میانگین غلظت تستوسترون بزاقی مربیان برنده ۷۰
جدول ۴-۲۹- نتایج تحلیل واریانس غلظت تستوسترون بزاقی مربیان بازنده ۷۱
جدول ۴-۳۰- تحلیل تفاوت میانگین غلظت تستوسترون بزاقی مربیان بازنده ۷۱
جدول ۴-۳۱- شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی تفاوت بین تستوسترون بزاقی مربیان
برنده و بازنده در مراحل نمونه گیری ۷۲
جدول ۴-۳۲- نتایج تحلیل واریانس غلظت IgA بزاقی مربیان ۷۳
جدول ۴-۳۳- تحلیل تفاوت میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان ۷۳
جدول ۴-۳۴- نتایج تحلیل واریانس غلظت IgA بزاقی مربیان برنده ۷۴
جدول ۴-۳۵- تحلیل تفاوت میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان برنده ۷۴
جدول ۴-۳۶- نتایج تحلیل واریانس غلظت IgA بزاقی مربیان بازنده ۷۵
جدول ۴-۳۷- تحلیل تفاوت میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان بازنده ۷۵
جدول ۴-۳۸- شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی تفاوت بین IgA بزاقی مربیان
برنده و بازنده در مراحل نمونه گیری ۷۶
جدول ۴-۳۹- نتایج تحلیل واریانس تعداد ضربان قلب مربیان ۷۷
جدول ۴-۴۰- تحلیل تفاوت میانگین تعداد ضربان قلب مربیان ۷۷
جدول ۴-۴۱- نتایج تحلیل واریانس تعداد ضربان قلب مربیان برنده ۷۸
جدول ۴-۴۲- تحلیل تفاوت میانگین تعداد ضربان قلب مربیان برنده ۷۸
جدول ۴-۴۳- نتایج تحلیل واریانس تعداد ضربان قلب مربیان بازنده ۷۹
جدول ۴-۴۴- تحلیل تفاوت میانگین تعداد ضربان قلب مربیان بازنده ۷۹
جدول ۴-۴۵- شاخص های آماری محاسبه شده جهت بررسی تفاوت بین ضربان قلب مربیان
برنده و بازنده در مراحل نمونه گیری ۸۰
فهرست شکل‌ها و نمودارها
شکل ۲-۱- مراحل تنظیم ترشح هورمون کورتیزول ۱۴
شکل ۲-۲- نمونه طرح ترشح کورتیزول در طی ۲۴ ساعت ۱۵
شکل ۲-۳- نظریه mazor ،تغییرات هورمون های تستوسترون،کورتیزول ورفتاردرمردان ۳۳
نمودار ۴-۱ میانگین میزان غلظت کورتیزول بزاقی مربیان ۴۹
نمودار ۴-۲- میانگین میزان غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده ۵۰
نمودار ۴-۳- میانگین میزان غلظت کورتیزول بزاقی مربیان بازنده ۵۱
نمودار ۴-۴- مقایسه میانگین غلظت کورتیزول بزاقی مربیان برنده و بازنده ۵۲
نمودار ۴-۵- میانگین غلظت تستوسترون بزاقی مربیان ۵۳
نمودار ۴-۶- میانگین غلظت تستوسترون بزاقی مربیان برنده ۵۴
نمودار ۴-۷- میانگین غلظت تستوسترون بزاقی مربیان بازنده ۵۵
نمودار ۴-۸- مقایسه میانگین غلظت تستوسترون بزاقی مربیان برنده و بازنده ۵۶
نمودار ۴-۹- میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان ۵۷
نمودار ۴-۱۰- میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان برنده ۵۸
نمودار ۴-۱۱- میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان بازنده ۵۹
نمودار ۴-۱۲- مقایسه میانگین غلظت IgA بزاقی مربیان برنده و بازنده ۶۰
نمودار ۴-۱۳- میانگین تعداد ضربان قلب مربیان ۶۱
نمودار ۴-۱۴- میانگین تعداد ضربان قلب مربیان برنده ۶۲
نمودار ۴-۱۵- میانگین تعداد ضربان قلب مربیان بازنده ۶۳
نمودار ۴-۱۶- مقایسه میانگین تعداد ضربان قلب مربیان برنده و بازنده ۶۴