پروپوزال علل ایجاد بیماری آب آوردگی کیسه شنا در فیل ماهیان (Huso huso) پرورشی

دانلود نمونه پروپوزال کارشناسی ارشد رشته منابع طبیعی – تکثیر و پرورش آبزیان با عنوان بررسی علل ایجاد بیماری آب آوردگی کیسه شنا در فیل ماهیان(Huso huso) پرورشی ، پروپوزال کامل و آماده ، نگارش حرفه ای براساس اصول پروپوزال نویسی ، منبع نویسی داخل متن و پاورقی

بیان مسئله
امروزه با توجه به روند رو به رشد جمعیت جهان و نیاز انسان ها به دستیابی به منابع پروتئینی متنوع و سالم، آبزی پروری می تواند به عنوان یکی از شیوه های تأمین پروتئین مورد نیاز، نقش مهمی را ایفا کند (محمدی و همکاران، 1381).

ماهیان خاویاری از قدیمی ترین مهره داران روی زمین می باشند. اگرچه این ماهیان بسیار قدیمی هستند و میلیون ها سال زندگی کرده اند، ولی فعالیت های بشری طی قرن اخیر باعث شده تا این ماهیان به شدت در معرض خطر نابودی قرار گیرند. 27 گونه از ماهیان خاویاری در جهان وجود دارند که همگی در دریاچه ها و رودخانه های نیمکره شمالی کره زمین پراکنش یافته اند. سابقه تکثیر ماهیان خاویاری در ایران مربوط به سال های اخیر است که طی آن شیلات ایران همه ساله جهت حفظ و نگهداری از ذخایر موجود، تعداد متنابهی بچه ماهیان خاویاری را تکثیر کرده و از طریق رودخانه های منتهی به حاشیه جنوبی دریای خزر رهاسازی می کند (پورکاظمی، 1376).

بزرگ ترین ماهی خانواده تاس ماهیان، فیل ماهی یا بلوگا ((Huso huso است که به دلیل رشد سریع و دارا بودن شرایط خاص از جمله عادت پذیری بهتر و زودتر به غذاهای مصنوعی و کنسانتره، داشتن مقاومت در مقابل شرایط نامناسب محیطی، نسبت به سایر گونه ها برای پرورش بسیار مورد توجه قرار گرفته است (یوسفی و همکاران، 1389). همچنین این گونه به دلیل بومی بودن، امکان تولید مثل در شرایط اسارت، تامین لارو بچه ماهی آن با هزینه کمتر در مقایسه با سایر گونه های ماهیان خاویاری کاندید مناسبی برای پرورش به شمار می رود (محسنی، 2000).
گونه فیل ماهی، بزرگترین و مشهورترین گونه ماهیان خاویاری و دارای خاویار ممتاز، درشت، بسیار لذیذ و گرانبها می باشد (ناصری، 1387). همچنین به واسطه قیمت بالا و تولید زیاد خاویار، فیل ماهی با ارزش ترین گونه تاس ماهیان از لحاظ اقتصادی به شمار می رود.

فیل ماهی گونه ای کف زی و رود کوچ بوده و در آب های شیرین، لب شور و دریایی (مناطق معتدل) به سر می برد و از اهمیت شیلاتی و پرورشی برخوردار می باشد (پورکاظمی، 1376).
در حال حاضر در بسیاری از نقاط جهان ماهیان خاویاری از جمله فیل ماهی و هیبریدهای آن پرورش داده می شوند که می توان به روسیه با بیش از نیم قرن سابقه و کشورهای آلمان، مجارستان، ایتالیا، فرانسه، ژاپن و پس از آن امریکا، لهستان، بلژیک و … اشاره نمود (نویری، 1380). از سوی دیگر ممنوعیت صید و تجارت جهانی خاویار دریای خزر که توسط سازمان ها و کنوانسیون های بین المللی برای حفظ ذخایر ماهیان خاویاری اعمال می گردد، اهمیت موضوع را بارزتر می نماید (ارشد، 1387).

در سال های اخیر صید بی رویه این ماهیان از منابع آبی از یک طرف، آلودگی های محیطی و صید غیر مجاز از سوی دیگر سبب گردیده تا نام فیل ماهی در فهرست گونه های در حال انقراض IUCN قرار گیرد (اکرمی و همکاران، 1387). همچنین از سال 1997 نام این ماهیان در فهرست کنوانسیون بین المللی نظارت بر تجارت گونه های در معرض خطر ( CITES) قرار گرفته است (یوسفی و همکاران، 1389).

در کشور ما نیز، در دهه های اخیر تغییرات منفی به وجود آمده در اکوسیستم دریای مازندران به علت ایجاد سدها بر روی رودخانه ها، محدود شدن محل های تخمریزی طبیعی، صید بی رویه، افزایش آلودگی ها و… در نهایت باعث کاهش تصاعدی ذخایر ماهیان خاویاری گردید (نظری و همکاران،1380). در زمینه فیزیولوژی، بیماری ها و تحقیقات در زمینه پاراکلینیکی اطلاعات محدودی به خصوص در مورد این گونه ماهی وجود دارد و برای حفظ و نگهداری این گونه کمیاب و در حال انقراض ضرورتاً باید اطلاعات جامع و کاملی از آنها در اختیار باشد. به همین دلیل برای مقابله با خطر انقراض ماهیان خاویاری در سال های اخیر متخصصان حوزه آبزی پروری به تکثیر و پرورش مصنوعی این ماهیان روی آوردند. پرورش فیل ماهیان در استخرهای بتونی و خاکی انجام می شود. پرورش فیل ماهیان در استخرهای بتونی و در تراکم های بالا باعث به وجود آمدن مشکلاتی از قبیل بیماری ها شده است.

بیماری آب آوردگی کیسه شنا، یا Swim bladder ascites یکی از این بیماری هاست. کیسه شنا اندامی است که در اکثر ماهیان وجود دارد و ماهیان از آن برای حفظ حالت شناوری و تغییر عمق خود در آب استفاده می کنند (شکل 1). گاهی هم این اندام در عمل شنوایی، تنفس یا تولید صدا بکار می رود. این کیسه پر از گاز است. یکی از وظایف کیسه شنا، نزدیک کردن وزن مخصوص( چگالی) بدن ماهی به وزن مخصوص آب است. کیسه شنا به طور متوسط حدود 5% حجم بدن ماهیان دریایی و حدود 7% حجم بدن ماهیان آب شیرین را به خود اختصاص می دهد. البته وجود یا عدم وجود کیسه شنا و اندازه آن به اکولوژی و عادات زندگی ماهی بستگی دارد. ماهیان کفزی کیسه شنای کوچک دارند یا به طور کلی فاقد کیسه شنا هستند و چگالی بعضی از آنها تا 5% از چگالی آب دریا بیشتر است.

در بیماری آب آوردگی کیسه شنا، این اندام متورم شده و مایع آسیت در داخل آن تجمع پیدا می کند. این مایع ممکن است تیره یا بی رنگ باشد. همچنین این بیماری باعث خونریزی دیواره کیسه شنا می گردد. در این بیماری تعادل شنای ماهی به هم می خورد، و در موارد حاد ماهی به صورت بر عکس از ناحیه شکم روی سطح آب شناور میشود. و گاهی ماهی در حین شنا در زاویه ای غیر عادی به شدت تقلا می کند. وجود حباب های ریز هوا داخل مدفوع ماهی به صورتی که مدفوع ماهی روی سطح آب شناور شود نیز یکی دیگر از علایم این بیماری می باشد. این بیماری در صورت کم توجهی و عدم درمان به موقع عواقب خطرناکی خواهد داشت و ممکن است باعث مرگ ماهی مورد پرورش شود.

در مزارع پرورش ماهیان خاویاری استان مازندران بیماری آب آوردگی کیسه شنا مشاهده می گردد. این بیماری ممکن است بعد از مدتی حتی باعث مرگ ماهی مبتلا نیز شود. منشا این بیماری در بیشتر منابع ویروسی و در بعضی از منابع باکتریایی ذکر شده است، و هنوز علت این بیماری به درستی شناخته نشده است. این موضوع اهمیت تحقیق در این زمینه و پیدا کردن راهی برای مقابله با این بیماری را نشان می دهد. تاکنون تحقیق خاصی در این زمینه انجام نگرفته است. ما با انجام این تحقیق به دنبال شناسایی عامل بیماری آب آوردگی کیسه شنا در فیل ماهیان پرورشی استان مازندران هستیم. زیرا اولین گام در درمان یک بیماری شناسایی عامل ابتلا به آن بیماری می باشد.