مقاله درباره مرجعیت در اسلام

این تحقیق در مورد مرجعیت در اسلام می باشد که پس از بیان تاریخچه مرجعیت ، به بررسی شرایط و جایگاه مرجعیت در اسلام می پردازد.

مقدمه
مذهب تشیع به عنوان پیروی از مكتب امام علی‌بن‌ابیطالب و اهل بیت رسول خدا(ص) در تاریخ اسلا‌م ریشه عمیق دارد و در تاریخ اسلا‌م و در مقام صیانت از هویت، موجودیت و استقلا‌ل جهان اسلا‌م همیشه صدرنشین و اثرگذار بوده است و در این زمینه نقش اصلی را ائمه معصومین(ع) ایفا می‌كردند.

تاریخ خوب به یاد دارد زمانی را كه امپراتور روم در زمان خلیفه عباسی منصور دوانیقی به منظور شكست مسلمین و اهانت به اسلا‌م تصمیم به حك برخی واژگان و شعارهای نامبارك روی سكه‌های رایج در سرزمین‌های اسلا‌می گرفت كه منصور و كارگزاران وی در مقابله با آن از تدبیر مناسب عاجز ماندند ولی امام محمدباقر(ع) در مقام مشاورت دستور داد كه نخستین سكه دولت اسلا‌می زده شود و استقلا‌ل اقتصادی و سیاسی مسلمین تضمین گردد.

امام باقر عليه السلام مىفرمايد:
«لَو اتيتُ بِشابٍّ مِنْ شَبابِ الشّيعَةِ لا يَتَفَقَّهُ لَأَدَّبْتُهُ»
اگر يكى از جوانان شيعه را نزدم بياورند كه تفقّه نمىكند، او را تأديب مىكنم!

امام كاظم عليه السلام نيز مىفرمايد:
«لَوْ وَجَدْتُ شابًّا مِنْ شُبَّانِ الشّيعَةِ لا يَتَفَقَّهُ لَضَرَبْتُهُ عِشْروُنَ سَوْطاً»
اگر يكى از جوانان شيعه را بيابم كه دانشهاى ضرورى دين را نمىآموزد، بيست ضربه تازيانه به او مىزنم!

قلمرو احكام دين، كليه دستورهاى عملى اسلام را در برمىگيرد؛ و به تعبير امامخمينى (ره):
«هيچ موضوع حياتى نيست كه اسلام، تكليفى براى آن مقرر نداشته و حكمى درباره آن نداده باشد.»

ابتداى ورود به فراگيرى احكام براى افراد غيرمجتهد، «تقليد» مىباشد. لذا نخست به بررسى تقليد در احكام مىپردازيم.
تقليد در احكام، عمل كردن به دستور مجتهد است. همچنين به مجتهدى كه انسان از او تقليد مىكند، «مرجع تقليد» مىگويند.

تعریف
تقلید، عبارت است از التزام یا پذیرش نظریات فقهی مجتهد است. بنابر این اگر کسی به قصد عمل به نظریات فقهی مجتهد، اقدام به پذیرش آنها نماید، در حقیقت از او تقلید کرده است.

مرجع تقلید (به معنای شخص مورد مراجعه برای تقلید)، مجتهدی است که گروهی از شیعیان در مسائل فقهی بر اساس فتاوای او عمل می‌کنند و وجوهات شرعی را در اختیار او قرار می‌دهند. مرجعیت، بالاترین مقام مذهبی در بین شیعیان دوازده امامی است. این مقام، انتصابی نیست و معمولا شیعیان با پرس و جو از روحانیان و عالمان دینی، کسانی را که صاحب این صلاحیت باشند شناسایی می‌کنند. مهمترین شرط احراز این جایگاه، برتری علمی نسبت به سایر مجتهدان است. پیروان مرجع تقلید نیز مُقَلِّدان او خوانده می‌شوند. نظریات فقهی مراجع تقلید معمولاً در کتابی با نام رساله توضیح المسائل منتشر می‌‌شود.

با توجه به گستره جغرافیایی تشیع، در هر دوره معمولا چندین مجتهد عهده‌دار این منصب بوده‌اند و در موارد معدودی، فقط یک نفر در بین اکثریت شیعیان جهان به عنوان مرجع تقلید عام وجود داشته است. این افراد معمولا با عناوین احترام‌آمیزی همچون آیت الله العظمی و آیت الله نام‌ برده می‌شوند. بیشترین مراجع تقلید شیعه، ساکن عراق (نجف، کربلا،‌ سامرا) و ایران (قم،‌ مشهد،‌ اصفهان،‌ تهران) بوده‌اند.

از نامدارترین مراجع تقلید متأخر می‌توان به محمد حسن نجفی مشهور به صاحب جواهر، شیخ مرتضی انصاری، سید محمد حسن شیرازی (صاحب فتوای تحریم تنباکو)، آخوند خراسانی، سید محمد حسین بروجردی،‌ سید محسن حکیم و سید روح الله خمینی (بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران) اشاره کرد.

مراجع تقلید شیعه معمولا دارای نفوذ فراوانی در بین مردم بوده‌اند و گاه نظریات آنان در حوزه‌ مسائل اجتماعی و سیاسی و فرهنگی، تحرکاتی در بین پیروان آنان ایجاد کرده است. جنگ علیه روسیه،‌ قیام تنباکو، نهضت مشروطه در ایران،‌ انقلاب عشرین در عراق و انقلاب اسلامی ایران را می‌توان جزء مهمترین تاثیرات مراجع تقلید شیعه عنوان کرد.

فهرست مطالب
مقدمه
تعریف
جایگاه مرجعیت در تاریخ اسلا‌م
تحولات مرجعیت
جایگاه مرجعیت
شرایط مرجعیت
راههای شناخت مرجع تقلید
توضیح سه شرط از شرايط مرجع تقليد
راههای به دست آوردن فتوای مرجع تقلید
انتخاب مرجع
وظایف مراجع
منابع مالی مرجعیت
منابع