مقاله نقش دولت در پاسداری از فرهنگ دینی

این تحقیق در مورد نقش دولت در پاسداری از فرهنگ دینی می باشد و جایگاه و نقش دولت را در ابعاد مختلف جهت محافظت از دین و فرهنگ دینی کشور مورد بررسی قرار خواهد داد.

چکيده
از نگاه مديريت کلان نظام اجتماعي، مشخص شدن اين مسأله بسيار حائز اهميت است که نقش و جايگاه و حدود مسؤوليت دولت اسلامي در رابطه با مسائل فرهنگي جامعه، در هريک از شؤون سياست گذاري، مديريت، برنامه ريزي، نظارت، کنترل و پشتيباني چيست، و آيا با توجه به فلسفه ي تشکيل نظام اسلامي و اهداف و وظايف آن، که برخاسته از نظريه ي سياسي اسلام است، مي توان با تکيه بر مباني اومانيستي، رويکرد ليبراليستي را در مسائل فرهنگي جامعه ي اسلامي برگزيد.

اين مقاله در پي دست يابي به پاسخ مناسبي به اين سوالات برآمده است.

واژگان کليدي: فرهنگ، نظام اجتماعي، هدايت، ارزش ها و هنجارها.

مقدمه
تحولات اجتماعي- تاريخي و ظهور جريان هاي فرهنگي و گرايش هاي قومي و ملي از يک سو، و نيز توجه به موضوع فرهنگ و جايگاه آن در بحث جهاني شدن از سوي ديگر، از جمله عواملي هستند که مسائل فرهنگي را به عمده ترين مسائل اجتماعي جهان تبديل نموده اند. بدين جهت است که توجه به مسائل فرهنگي، به طور عام و نيز بحث سامان دهي و نيز سياست گذاري در امر فرهنگي به طور خاص در کشور از اهميت ويژه اي برخوردار است، زيرا بي ترديد بخشي عمده از مشکلات موجود در نابسماني فرهنگي را مي توان مربوط به بي توجهي به اين مسأله در کشور دانست.

ازآن جا که مضمون فرهنگ در انقلاب اسلامي ايران، از جهاتي چند، داراي ويژگي خاص و موقعيت منحصر به فرد است، اولاً به دليل انديشه ي کاملاً ديني حاکم بر انقلاب، ثانياً به سبب وجود رهبري ديني و موقعيت ممتاز و برجسته ي علماي ديني در فرايند انقلاب اسلامي، ثالثاً خصلت ديني جامعه و باورهاي مردم به احکام و شعائر ديني، سبب شده است تا بخش اعظم فرهنگ عمومي برگرفته از ارزش هاي ديني و مذهبي باشد. بر اين مبنا تربيت ديني و حاکميت ارزش هاي اسلامي در جامعه به عنوان يکي از اهداف کلان سياست گذاري در امور فرهنگي کشور بايد مورد توجه جدي دست اندرکاران امور فرهنگي قرار گيرد. وجود الگوهاي فرهنگي معارض، که گاه ريشه ي داخلي داشته و برخاسته از خرده فرهنگ ها، و علايق و سلايق بخش هايي از جامعه است، و زماني هم از منشأ خارجي به صورت تهاجم فرهنگي سرچشمه مي گيرد، توجه به امر برنامه ريزي در جهت حفظ فرهنگ ديني را در کشور دو چندان مي کند.

تعريف فرهنگ
فرهنگ از جمله واژه ها و مفاهيم علوم اجتماعي و انساني است که با وجود کاربرد فراوان اتفاق نظر چنداني بر سر تعريف آن وجود ندارد. جامعه شناسان و صاحب نظران علوم اجتماعي و مردم شناسان، برحسب ديدگاه هاي مختلفي که دارند، هرکدام تعريف متفاوتي از فرهگ عرضه مي کند که گاه در تضاد با يکديگر قرار دارند. بعضي حتي تعداد اين تعاريف را تا ۴۰۰ عنوان ذکر کرده اند (وثوقي و نيک خلق، ۱۳۷۱، ۱۱۷). از اين رو برخي به سبب تنوع و گستردگي بسيار تعاريف، به جاي تعريف فرهنگ به بيان مصاديق آن پرداخته اند. به عنوان نمونه نويسنده ي کتاب فرهنگ و شبه فرهنگ به جاي تعريف به بيان مصاديق آن پرداخته و مي نويسد:

يک انسان با فرهنگ با يک جامعه ي با فرهنگ، يعني انسان يا جامعه اي که توانسته است عناصر فرهنگي را در خود پرورش دهد و بالنتيجه ذهني بازتر، تخيل وسيع تر و روابط اجتماعي بهتري داشته باشد. مهم در فراسوي زندگي کمي، زندگي دومي مي بايد که ارزش واقعي زندگي نيز در حقيقت آن قرار دارد، به عبارت ديگر عيار و ارزش زندگي به وسيله فرهنگ افزايش مي يابد (اسلامي، ۱۳۷۱، ۱۵-۱۴)

البته اگر بخواهيم در همه ي تعاريف و معاني که براي فرهنگ آورده شده است، قدر مشترکي را که همگان بر آن اتفاق نظر دارند، مورد نظر قرار دهيم، اين است که در مفهوم فرهنگ سه عنصر پرورش، رشد و تربيت وجود دارد، و در حقيقت اين جنبه از معناي فرهنگ است که به حوزه ي انساني و اجتماعي راه يافته است. به گونه اي که حتي در دوره اي از زمان، واژه ي فرهنگ براي رشد و تربيت افراد يا جامعه ي انساني به طور خاص مورد استفاده قرار مي گرفت.

فهرست مطالب
چکيده
مقدمه
تعريف فرهنگ
تعريف مورد نظر
رشد و تعالي فرهنگي
آراء و نظريات در رابطه با نقش دولت در امور فرهنگي
نظريه ي اول
نظريه ي دوم
نظريه ي سوم
نظريه ي عدم دخالت دولت در امور فرهنگي جامعه
توضيح و معناي حق انتخاب
نتيجه ي منطقي انتخاب
نقش فرهنگ در تقويت ايمان
مسؤوليت اجتماعي
نگاهي به واقعيت ها
نقش نهادهاي آموزشي
اهميت رسانه هاي جمعي
نتيجه گيري و پيشنهادات
منابع و مأخذ