تحقیق ارزیابی فعالیت های یونیسف در بم و زرند در ارتباط با مراکز دوستدار کودک بهمراه پرسشنامه ها

این مقاله به ارزیابی فعالیت های یونیسف در بم و زرند در ارتباط با مراکز دوستدار کودک و همچنین بررسی پرسشنامه های مرتبط می‌ پردازد. تحقیق حاضر به تحلیل تلاش‌ های یونیسف برای حمایت از کودکان آسیب‌ دیده از زلزله و ارتقاء کیفیت خدمات آموزشی و اجتماعی در این مناطق می‌ پردازد.

الف – پیشینه
در بامداد دی ماه سال ۱۳۸۲ زلزله ویرانگری به قدرت ۵/۶ ریشتر شهر بم و روستاهای اطراف را لرزاند و آسیب های فراوانی به منابع انسانی و مادی وارد ساخت. بر اساس گزارشهای دولتی حدود ۰۰۰/۳۱ نفر کشته، ۰۰۰/۳۰ نفر مجروح و ۸۵ درصد ساختمان ها تخریب و حدود ۷۵۰۰۰ نفر بی خانمان شدند.

کودکان به علت آسیب پذیری خود، زیانهای بیشتری را متحمل شدند. از حدود ۳۲۰۰۰ دانش آموز ۱۰۰۰۰۰ نفر از بین رفتند و ۲۰۰۰۰ نفر خانواده، ۱۸۰۰ نفر پدر و مادر و ۵۰۰۰ نفر یکی از والدین خود را از دست دادند.

حدود ۹۰ درصدمدارس (۳۱ مدرسه) تخریب شد و بقیه نیز قابل استفاده نبود. از ۳۴۰۰۰ معلم حدود ۱۲۰۰ نفر کشته شدند. به این ترتیب در چند ثانیه ، شهر به ویرانه ای با هزاران کشته ، مجروح و بی خانمان تبدیل شد.

یونیسف با توجه به تعهدات و وظایف خود نسبت به کودکان در موقعیت های بحرانی، از روزهای اول فاجعه در بم حضور یافت و فعالیت های خود را بر اساس «پروتوکل واکنش پس از بحران» در قالب سر طرح «باز پیوند خانواده» در حمایت های عاطفی – روانی از کودکان» و «ایجاد فضاهای دوستدار کودک» شامل مهدهای کودک و کانون های تفریحی – فرهنگی به مرحله اجرا درآورد. این برنامه ها با همکاری و مشارکت سازمانهای دولتی از جمله سازمان بهزیستی، وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت اجرا شد. علاوه بر سازمانهای دولتی، سازمانهای غیر دولتی بین المللی و داخلی نیز در اجرای این برنامه ها مشارکت داشتند.

هنوز آسیب های زلزله بم جبران نشده بود که در سوم اسفند ۱۳۸۳، یک سال پس از زمین لرزه بم ، زلزله ای با قدرت ۴/۶ ریشتر شهرستان زرند و روستاهای اطراف آن را لرزاند و خسارات قابل توجهی به منابع انسانی و مادی وارد ساخت. در اثر این زلزله، ۵۰ روستا بین ۳۰ تا ۱۰۰ درصد تخریب شد، حدود ۶۱۲ نفر کشته و ۱۵۰۰ نفر مجروح گردیدند و نزدیک به ۳۲۰۰۰ نفر دچار آسیب های گوناگون شدند. حدود ۱۵۰ کودک کشته و نزدیک به ۹۰۰۰ کودک خسارات سنگینی را متحمل شدند.

در مورد زرند نیز یونیسف طرح «سلامت کودکان زرند» را با همکاری سازمانهای دولتی از جمله هلال احمر، فرمانداری ، وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی کشور به مرحله اجرا درآورد.

ب – فعالیت های انجام شده توسط یونیسف در بم و زرند
در ارتباط با فضاهای دوستدار کودک
مهدهای کودک – کانون های تفریحی – فرهنگی

پیش از ارزیابی فعالیت های یونیسف در ارتباط با فضاهای دوستدار کودک به ذکر خلاصه ای از این فعالیت ها، اهداف، برنامه ها و هزینه های آن می پردازیم:
۱- طرح فضاهای دوستدار کودک: (مهدهای کودک و کانون های تفریحی – فرهنگی)
– زمان : سال ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ (۲۰۰۴ و ۲۰۰۵)
– مکان: بم و روستاهای اطراف – زرند و روستاهای اطراف
– اجرا کنندگان طرح: یونیسف ، سازمان بهزیستی و کانون پرورش کودکان و نوجوانان.
– استراتژی طرح (اهداف کلی): – گروه های سنی: زیر ۶ سال و ۱۸-۷ سال)
حمایت از خدمات در زمینه فضاهای دوستدار کودک
ظرفیت سازی برای تداوم و پایداری برنامه های حمایت از کودکان
ارائه مشاوره در زمینه های مختلف توسط کارشناسان بین المللی و داخلی
ایجاد ارتباط و مشارکت بین سازمانهای دولتی، غیردولتی و بین المللی.
توانمند سازی خانواده ها و جامعه برای حمایت و کمک به رشد کودکان
ارزیابی و نظارت برای تشخیص مشکلات و ارائه داده کارهای مناسب

– اهداف اختصاصی:
ایجاد فرصت برای کودکان به منظور گذراندن اوقات فراغت خود به صورت مفید و سازنده
ایجاد محیطی امن برای کمک به رشد همه جانبه کودکان (رشد شناختی – جسمی – عاطفی و اجتماعی)
ایجاد شرایطی برای کودکان به منظور بیان وضعیت خود به شکل مثبت و خلاق
گمک به کودکان به منظور ایجاد امید در آنان و عادی سازی زندگی
کمک به کودکان، والدین و معلمان برای ایجاد ارتباط و همکاری بین خانواده، مدرسه و جامعه
افزایش مشارکت داوطلبانه نوجوانان در فعالیتهای اجتماعی ، فرهنگی ، تفریحی و مدنی
ایجاد فرصت برای نوجوانان به منظور ارائه خدمات به همسالان خود (یاری کودک به کودک)

۲- زیر پروژه شماره یک: ایجاد مهدهای کودک:
– برنامه های اجرا شده در این پروژه شامل موارد زیر است:
حمایت از ۳۶ مرکز مراقبت از کودکان (مهدهای کودک) شامل ۲۰ مرکز در شهر بم و ۱۶ مرکز در روستاها، شامل موارد زیر:
ارائه تجهیزات مورد نیاز به مهدهای کودک شامل چادر، کانکس وسایل گر ماشین و سرمایشی، وسایل صوتی و تصویری ، وسایل بازی در فضاهای باز، سرویس های بهداشتی و…
ارائه تجهیزات آموزشی به مهدهای کودک شامل کتاب، اسباب بازی، لوازم التحریر و…

ارائه خدمات آموزشی به مدیران و مربیان مهدهای کودک از طریق برگزاری کارگاه ها و دوره های آموزشی، جلسات آموزشی و… فهرست کارگاه های آموزشی به پیوست است.(۱)
حمایت مالی در قالب پرداخت های تشویقی به مدیران و مربیان مهدهای کودک و کانون ها (مبلغ ۰۰۰/۲۲۰ دلار برای سال ۸۳ و ۸۴) علاوه بر تأمین تجهیزات و منابع مالی دوره های آموزشی.

۳- زیر پروژه شماره دو: ایجاد کانون های تفریحی – فرهنگی:
حمایت از ایجاد ۱۰ کانون تفریحی و فرهنگی شامل ۷ کانون در بم و ۳ کانون در روستاها
ارائه تجهیزات مورد نیاز به کانون ها شامل چادر – کانکس – وسایل گرمایشی و سرمایشی، سرویس های بهداشتی و…
ارائه تجهیزات آموزشی به مهدهای کودک شامل کتاب، اسباب بازی، لوازم التحریر و…
ارائه خدمات آموزشی به مدیران و مربیان مهدهای کودک
حمایت مالی در قالب پرداخت های تشویقی به مدیران و مربیان مهدهای کودک (مبلغ ۸۰۰۰ دلار علاوه بر تأمین تجهیزات و منابع مالی دوره های آموزشی).
پ – ارزیابی
۱- ضرورت ارزیابی:
ارزیابی فعالیت های انجام شده به دلایل زیر ضرورت دارد.
سنجش میزان دستیابی به اهداف
سنجش میزان موفقیت برنامه ها
شناسایی مشکلات و نیازهای موجود
ارائه راه کارهای مناسب برای کاهش مشکلات و رفع نیازها
کمک به برنامه ریزی برای آینده
ثبت تجارت به منظور کمک به ماندگاری آن برای ایجاد آمادگی در برابر بحرانهای مشابه در آینده در سطح ملی و بین المللی
کمک به تدوین یک مجموعه جامع و کارآمد برای استفاده از آن در موقعیت های اضطراری به منظور نشان دادن واکنش سریع ، موثر و مناسب در برابر این حوادث