پاورپوینت بیماری لکه برگی سپتوریای گندم

این پاورپوینت به بررسی بیماری لکه برگی سپتوریای گندم، علائم، چرخه زندگی قارچ عامل بیماری و روش‌های کنترل آن می‌ پردازد و اهمیت اصلاح مقاومت در برابر این بیماری را توضیح می‌ دهد.

پاورپوینت رشته کشاورزی گرایش گیاه پزشکی پیرامون بررسی و مطالعه بیماری لکه برگی سپتوریا در گندم
درس: اصلاح مقاومت برای تنش های زیستی

مقدمه

بیماری لکه برگی سپتوریای گندم یکی از بیماری‌های مهم گیاهان زراعی است که تاثیر زیادی بر تولید گندم دارد. این بیماری به‌ویژه در مناطقی با بارش‌ های بالا و شرایط رطوبتی مناسب شیوع دارد و می‌تواند خسارات قابل توجهی به محصول گندم وارد کند. در درس اصلاح مقاومت برای تنش‌های زیستی، هدف اصلی شناسایی و پرورش ارقام مقاوم به بیماری‌ها و آفات است تا از این طریق بتوان عملکرد محصولات کشاورزی را در برابر تنش‌های زیستی مختلف بهبود بخشید. در این پاورپوینت به بررسی و تحلیل بیماری لکه برگی سپتوریای گندم، علائم آن، مراحل چرخه زندگی قارچ عامل بیماری، و روش‌های کنترل آن پرداخته می‌شود. همچنین، اهمیت اصلاح ژنتیکی و پرورش ارقام مقاوم در کاهش آسیب‌ های این بیماری مطرح خواهد شد.

بیماری لکه برگی سپتوریای گندم

بیماری لکه برگی سپتوریای گندم که به نام “سپتوریوز برگی” نیز شناخته می‌شود، یکی از بیماری‌های قارچی مهم در مزارع گندم است. این بیماری توسط قارچ Mycosphaerella graminicola (نام علمی) ایجاد می‌شود که از طریق تولید اسپورها در محیط‌های مرطوب و بارانی به سرعت گسترش می‌یابد. علائم بیماری ابتدا به‌صورت لکه‌های کوچک کلروزه روی برگ‌های گندم ظاهر می‌شود که پس از مدتی به‌صورت لکه‌های قهوه‌ای و نکروزه در می‌آید.

این بیماری در مناطقی که شرایط رطوبتی بالایی دارند، از جمله مناطق مدیترانه‌ای و بخش‌هایی از آسیای مرکزی، غربی و آفریقا، بیشتر مشاهده می‌شود. در ایران نیز در سال‌های اخیر این بیماری در مزارع گندم به‌ویژه در مناطق جنوبی و غربی کشور شیوع پیدا کرده و به دلیل حساسیت ارقام مختلف گندم، خسارت‌های فراوانی به بار آورده است. در نتیجه، به‌کارگیری روش‌های کنترل مؤثر مانند اصلاح ارقام مقاوم به این بیماری، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

چرخه زندگی قارچ عامل بیماری

چرخه زندگی قارچ Mycosphaerella graminicola که عامل بیماری لکه برگی سپتوریای گندم است، به‌طور معمول شامل دو مرحله جنسی و غیرجنسی می‌باشد. در مرحله جنسی، قارچ با تشکیل اندام‌های جنسی و جفت‌گیری هسته‌های نر و ماده، اسپورهای جنسی به نام آسکوسپور تولید می‌کند. این اسپورها می‌توانند از طریق باد به مسافت‌های طولانی منتقل شوند. در مرحله غیرجنسی، قارچ با تولید پیکنید و سودوتسیوم‌ها در داخل حفره‌های زیر روزنه برگ گیاهان میزبان، به سرعت گسترش می‌یابد.

در شرایط رطوبتی مناسب، این اسپورها قادرند به‌سرعت بر روی برگ‌های گندم جوانه زده و منجر به ظهور علائم بیماری شوند. مهم‌ترین عامل انتقال بیماری در مراحل ثانویه، اسپورهای غیرجنسی هستند که توسط باران و جریان‌های آبی پراکنده می‌شوند. بنابراین، مدیریت صحیح شرایط محیطی، از جمله آبیاری و زهکشی مناسب، می‌تواند به کاهش شیوع بیماری کمک کند.

علائم بیماری و خسارت‌های آن

علائم بیماری لکه برگی سپتوریای گندم به‌طور معمول در برگ‌های پایین‌تر گیاه ظاهر می‌شود و به تدریج به برگ‌های بالایی گسترش می‌یابد. علائم اولیه بیماری به‌صورت لکه‌های کلروزه کوچک در پاییز و پس از ظهور گیاهچه‌ها بروز می‌کند. این لکه‌ها به مرور زمان تغییر رنگ داده و به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد تبدیل می‌شوند. در صورت پیشرفت بیماری، لکه‌ها می‌توانند با تشکیل نواحی نکروزه در برگ‌های بالغ همراه شوند.

خسارت‌های اقتصادی این بیماری شامل کاهش شدید عملکرد گندم، آسیب به کیفیت دانه‌ها و کاهش قدرت زراعت است. بذرهای آلوده به بیماری معمولاً چروکیده شده و برای آسیاب کردن مناسب نیستند. در مناطق با شیوع بالا، این بیماری می‌تواند عملکرد گندم را تا ۵۰ درصد کاهش دهد، که اثرات منفی زیادی بر کشاورزان و اقتصاد کشاورزی دارد.

روش‌ های کنترل بیماری

کنترل بیماری لکه برگی سپتوریای گندم نیازمند ترکیب روش‌های مختلف است. اولین روش کنترل، استفاده از ارقام مقاوم به بیماری است که با اصلاح ژنتیکی و انتخاب دقیق ژنوتیپ‌های مقاوم می‌توان به آن دست یافت. این روش از نظر اقتصادی مؤثر است و به کشاورزان کمک می‌کند تا با حداقل استفاده از سموم شیمیایی، خسارات بیماری را کاهش دهند.

روش‌های دیگر شامل کنترل زراعی و استفاده از fungicides برای کاهش شیوع بیماری است. کنترل زراعی شامل اعمال کشاورزی مناسب مانند تناوب کشت، از بین بردن گیاهان آلوده و استفاده از خاک‌ورزی مناسب برای جلوگیری از تجمع اسپورهای قارچی است. استفاده از قارچ‌کش‌ها نیز می‌تواند در شرایط خاص به کنترل بیماری کمک کند، اما استفاده زیاد از این مواد ممکن است به مقاومت قارچ‌ها منجر شود و بر محیط‌زیست تأثیر منفی بگذارد.