مقاله فرش موزه ای دوران صفوی

دانلود مقاله فرش موزه ای دوران صفوی

چکیده :

صنعت فرش بافی در ایران قدمت زیادی دارد اما در موزه های دنیا هیچ نمونه ای از فرش های ایرانی که متعلق به قبل از قرن شانزدهم میلادی ( دهم هجری) باشد به چشم نمی خورد عده ای سابقه فرش را تا سه هزار سال قبل از میلاد دانسته اند در روزگار ساسانی ،‌ قالی های معروف به سوسن گرد در مغرب زمین شهرت و اهمیت عضو می داشت بهارستان نام قالی معروفی بود که هنگام تصرف تیسفول به دست مسلمانان افتاد. از سده نهم هجری توجه دربار ایران به قالیبافی شروع کارگاه های مهم سلطنتی در این زمینه تاسیس شد به طوری بهترین و گران بهاترین قالی ها را برای کاخ های پادشاهی و امرا می بافتند و شماری از آن ها نیز به سلاطین و امرای خارجه به اهدا می شد شکی نیست که ایران بزرگترین مرکز قالیبافی در شرق بوده و سایر مراکز قالی بافی از ایرانیان تقلید می کردند بدین ترتیب شیوه قالی بافی ایران سخت تحت تاثیر آنها قرار می گرفت اما از سده های دوازدهم و سیزدهم هجری به بعد ( تا زمان معاصر ) قالی بافی رونق و شکوفه دوران صفوی را از دست داد فتحعلی شاه درصد احیای این هنر بر آمد اما دیگر شاهکار هندی در این زمینه پدید نیامد. وظیفه ماست که امروزه با شناخت نقاط قالی های صفوی که به عنوان ویترین قالی ایران شهرت یافته و بررسی علل افول این هنر صنعت دریابیم که چه چیزهایی موجب شد که قالی ایران جایگاه خود را در جهان از دست داده و روز به روز این سیر نزولی را طی کنند.

–

مقدمه

امروزه، تصور اینکه کشوری بتواند بدون مراوده تجاری با دیگر کشورها به حیات اقتصادی خود ادامه دهد تقریباً محال است، در این راستا برقراری روابط تجاری و استفاده از فرصتها در بازارهای خارجی از مقاصد مهم دولت به شمار می آید که منجر به کسب درآمد ارزی و شکوفایی هر چه بیشتر اقتصاد کشور خواهد شد. آنچه مسلم است این که در این راه دستیابی به یک اقتصاد سالم و بدون وابستگی به نفت می بایستی کلیه راههای ممکن جهت توسعه صادرات غیرنفتی را مورد بررسی دقیق و کارشناسانه قرار داد.

به هر ال در کشور ما به علت عدم ثبات درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت، توسعه بخش صادرات غیرنفتی اجتناب ناپذیر است و این توسعه منبع رشد اقتصادی و برطرف کننده نیازهای ارزی کشور خواهد شد.

در این راستا فروش از قدیم الایام یکی از منابع مهم درامدهای ارزی کشور بوده است. در میان صادرات غیرنفتی ایران کمتر کالایی را می توان یافت که چون فرش،ارز نصیب کشور کرده باشد و یا مانند این کالا به دلیل کیفیتش از قدرت رقابت نسبی و گاه مطلق در بازارهای جهانی برخوردار بوده باشد.

حدود هفت قرن است که فرش ایران با ویژگیها و اصالتهای خود بازارهای اروپایی را تسخیر کرده،لیکن مدتی است که از رونق و شکوفایی بازار آن کاسته شده است.مخصوصاً اینکه در چند سال گذشته،سهم فرش ایران در بازارهای جهانی به کمتر از ۲۰% سقوط کرده است و چنانچه در این صنعت می بایست همه جانبه و ارائه راهکارهای کارشناسانه به همراه ایجاد الگوهایی از عصر طلایی فرش برای دست اندرکاران فرش معاصر انجام نپذیرد رقبای بی هویت بیش از پیش جای ما را در بازارهای جهانی خواهند گرفت در این رهگذر نه تنها درآمدهای ارزی کشور بلکه زندگی بسیاری از روستائیان هنرمند با تنگا مواجه خواهد شد.اگر فرش ایران هنوز در بازارهای خارج از کشور به فروش می رید از شهرت و اعتباری است که در دورة اوج و اعتلای این هنر یعنی عصر صفویه بدست آمده است.اگر فرش ایران در بازارهای جهانی هنوز حرف اول را می زند از شکوفایی این هنر در قرون گذشته سرچشمه می گیرد که مدیون کیفیت ،طراحی زیبا و متنوع ،رنگ آمیزی دلپذیر و با ثبات دوام و مرغوبیت مواد اولیه بکار رفته،اصالت فرهنگی و … می باشد.

تلاش برای حفظ شهرت و اعتبار جهانی فرش ایران و گسترش بازارهای آن در اقضی نقاط جهان نه تنها به منزله دفاع از صادرات غیرنفتی،بلکه پشتیانی واقعی از حیات اقتصادی ده میلیون دست اندرکار تولید و تجارت فرش است.

به هر حال با همه این اوصاف ملل کاهش صادرات غیرنفتی به خصوص فرش دستباف یکی از مسائل مهم مورد بحث در اقتصاد کشور است که تلاشهای علمی و تحقیقاتی زیادی را طلب می کند.یکی از این راهکاری می تواند این باشد که با الگوبرداری از دوران شکوفایی هنرها و خصوصاً فرش دستباف در ادواری که از آن به نام عصر طلایی هنر ایران یاد می شود بتوان افولی را که در سالهای گذشته گریبانگیر هنر فرش ایران گردیده را کاهش داد.در واقع به شهادت تاریخ اوج هنر فرشبافی ایران را باید در دوران حکومت سلسله صفویان جستجو کرد.در واقع برخی از عالی ترین قالیهای ایرانی که تنها نمونه های باقی مانده،از دوران عظمت این هنر می باشند مطلق به دوران حکومت پادشاهان صفوی است.

به همین منظور تحقیق حاضر بر آن است که با توجه به اعتلای این هنر،صنعت

اولاً:دلایل ماندگاری این هنر در عصر صفوی را بررس کند.

ثانیاً:الگویی ارائه دهد از فرش صفوی براساس استفادة دست اندرکاران فرش معاصر.

از میان کالاهای غیرنفتی،به طور سنتی فرش دستباف از اقدام عمده صادراتی بوده است.تقریباً نیمی از درآمد صادرات غیرنفتی کشور تا چند سال پیش از عرضه این کالا به بازارهای جهانی تأمین می شد.متأسفانه در این چند سال اخیر هم سهم فرش در ارزش کالاهای صادراتی غیرنفتی به کمتر از ۲۰درصد تنزل یافته است.

–

فهرست مطالب

مقدمه ۱
فصل اول
شرایط اجتماعی دوران صفوی ۴
فصل دوم
دلایل شکوفایی هنر و علوم در عهد صفوی ۹
فصل سوم
۳-۱- تجارت در دوران صفویه ۱۱
۳-۲- بررسی بازرگانی ۱۳
۳-۲-۱- بررسی بازارهای ایران در عهد صفوی ۱۳
۳-۲-۲- قدرت حاکم به بازار در روابط بازاریان با حکومت ۱۳
۳-۲-۳- سرای سلطنتی به نقل از سفر نامه ۱۴
فصل چهارم
۴-۱- جلوه های هنر صفویه ۱۷
۴-۲- حمایت نکردن سلاطین صفوی از شعرا ۱۸
۴-۳- ویژگی های عصر صفوی ۱۹
۴-۴- سیر تحویل نقوش ۲۲
۴-۵- هنرهای دوره صفویه ۲۴
۴-۵-۱- معماری ۲۴
۴-۵-۲- نقاشی ۲۶
۴-۵-۳- خطاطی ۳۱
۴-۵-۴- شعرای نامدار عهد صفوی ۳۲
۴-۵-۵- فلز کاری ۳۴
۴-۵-۶- موسیقی ۳۶
۴-۵-۷- تذهیب در روزگار صفوی ۳۷
۴-۵-۸- نثر فارسی در عهد صفوی ۳۸
۴-۵-۹- ادبیات ۴۰
۴-۵-۱۰- بافندگی ۴۱
۴-۵-۱۱- ظروف سفالین ۴۲
فصل پنجم
انحطاط صفوی ۴۳
فصل ششم
۶-۱ بررسی نمونه های دست بافتهای صفوی ۴۵
۶-۲- قالی صفوی ۴۹
۶-۳- طرح های بافته شده دوره صفوی ۵۰
۶-۴- نقش آموزشهای آکادمیک در کیفیت فرش ۵۴
۶-۵- دلایل اصالت فرش صفوی ۵۵
۶-۶- فرش های صفوی موزه فرش ایران ۵۶

فصل هفتم
نابهنجاری های قالیبافی معاصر ۶۳
جمع بندی و نتیجه گیری ۶۸
منابع و ماخذ ۷۱