اقدام پژوهی نقش رسانه ها در ترویج فرهنگ حجاب و عفاف

دانلود اقدام پژوهی نقش رسانه ها در ترویج فرهنگ حجاب و عفاف
مقدمه
سطحی‌نگری و بسنده کردن به مطالب صرف علمی و خشک و سهم ناچیز هنر و ادبیات، باعث می‌شود که القای معارف بدون جذابیت لازم صورت گیرد. از این رو، بخش عمده‌ای از برنامه‌های رسانه‌ها برای سطح تحصیل کرده جامعه قابل استفاده است؛ در حالی که عمده کسانی که حجاب را رعایت نمی‌کنند، حاضر به تحقیق و تعقل درباره این موضوع نیستند و بیشتر باید غیرمستقیم مورد خطاب قرار گیرند. و یا در برنامه‌ها، نوعی سطح‌نگری و ساده‌انگاری وجود دارد. اگر برنامه نسبتاً مدوّن و سیاست اصولی نیز در دستگاه‌ها و رسانه‌ها وجود داشته، تا کنون این‌ سیاست‌ها کمتر ضمانت اجرایی داشته‌اند؛ به خصوص محصولات رسانه ملی که عملاًٌ جذاب‌ترین و پرمخاطب‌ترین رسانه‌است، عمدتاً بر اساس طرح‌ها و ایده‌های سلیقه‌ای و شخصی برنامه‌سازان تهیه شده‌اند.
در رسانه‌ ملى، حرف آخر را نویسندگان و سازندگان برنامه‌ها می‌زنند و تشکیلاتی هم برای هدایت و ارزیابی مسئولیت آنان وجود ندارد. شاید بتوان گفت سیاست‌های سیما در زمینه عفاف و حجاب مشخص است، ولی این سیاست‌ها به بخش تولید برنامه‌ها راه نیافته‌اند؛ در نتیجه انتقادها و پیشنهادها در این زمینه بی‌پاسخ مانده‌اند. از جمله آسیب ها:
تهران محور بودن رسانه‌ها در این زمینه و بسیاری از مقولات فرهنگى اجتماعى، از آسیب‌هاست. رسانه‌ها از جمله صدا و سیما، معمولاً تهران را محور برنامه‌سازی خود قرار می‌دهند. در بسیاری موارد این مسئله باعث می‌شود که روند تغییر برخی از هنجارها به ناهنجارها و ارزش‌ها به ضد ارزش‌ها در کل کشور تسریع شود. در واقع تهران به دلیل شرایط خاص، بسیار سریع‌تر در معرض ناهنجاری‌ها از جمله «بدحجابی» قرار می‌گیرد و چون محور برنامه‌های رسانه‌ها تهران است، فضای حاکم بر شهر تهران به دیگر شهرها منتقل می‌شود.
جداسازی حجاب از عفاف و حیا، یکی از آسیب‌های دیگر است. وقتی صرفاً محور مباحث حجاب باشد و نه عفاف، آنچه از آموزش‌ها و برنامه‌های تبلیغی رسانه حاصل می‌شود، آن چیزی نیست که قلب و ذهن را تحت تأثیر قرار دهد. «عفت» حالتی نفسانی و درونی است که با فطرت انسانی سازگار است و یکی از نمادهای آن، حجاب است که به عفاف و حیا صورت و شکل می‌دهد و حتی گاهی در عمل، عفت که حالت نفسانی و درونی است، با حجاب به تعارض می‌رسند. به عنوان مثال، چادر یک نَه بزرگ به نامحرمان است. لذا عقلاً نمی‌توان پذیرفت که خانمی چادر به سر کند، ولی در عین حال رفتارهای باز، مراودات مستمر و طولانی مدت و ارتباطات سهل الوصول با نامحرمان را داشته باشد. چگونه است که مجریان یا بازیگرانی که چادر دارند، در عین داشتن حجاب، روابط غیرمتعارف و غیر شرعی با نامحرمان را دارند؛ مانند گپ زدن با میهمانان مرد برنامه‌ها و همکاران تلویزیونى، هم‌صحبت‌شدن طولانی با مردان نامحرم در نقش‌های مقابل، یکی به دو کردن‌ها، شوخی‌ها و گفتن حرف‌های شبه عاشقانه و حتی عاشقانه و عاطفى؟ معلوم نیست خانمی که در ارتباطات کلامى و غیرکلامی خود، به حداقل هنجارها و عفاف قناعت می‌کند، چگونه در گزینش نحوه پوشش، حجاب حداکثری را برمی‌گزیند؟
بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان حوزه دین و اجتماع، یکی از ریشه‌های مهم مشکلات و نابسامانی‌های جوامع را، فقدان یا ضعف حیا و عفاف می‌دانند و در نگاه کلى، می‌توان اساسی‌ترین علل فساد و نابودی جوامع و انحراف از مسیر اصیل و ناب پیامبران الهی را، یکی فراموش کردن عبادت و عبودیت و دیگری پیروی از شهوات نام برد، که هر دو با بی‌بند و باری جنسی و کنار گذاردن حیا و عفاف و نماد روشن آن؛ یعنی حجاب، ارتباط مستقیم دارد. قرآن کریم می‌فرماید:
(فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضاعُوا الصّلاهَ وَ اتّبَعُوا الشّهَواتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیّا)
«آنگاه پس از آنان جانشینانی به جای ماندند که نماز را تباه ساختند و از هوس‌ها پیروی کردند و به زودی سزای گمراهی خود را خواهند دید». بدین سان، اقوامی که از دین خدا و آموزه‌های وحیانی پیامبران خود اطاعت نکردند و به جای آن، پیروی از شهوات را که در رأس همه آنها شهوات جنسی و فساد اخلاقی است، برگزیدند، همواره محکوم به هلاکت و نابودی بوده‌اند. در دوره اسلامی نیز به گواهی تاریخ، یکی از عوامل مؤثر در افول حکومت مسلمانان در اندلس، رواج می‌گسارى، زن‌بارگی و خریداری کنیزکان آوازه‌خوان و در یک کلام، رواج بی‌بندوباری جنسی و به فراموشی سپرده شدن ارزش‌های اسلامی همچون: حجاب، عفاف، حیا و … از سوی فاتحان این سرزمین بود.

فهرست
مقدمه ۴
نقش رسانه ها در ترویج حجاب و عفاف در جامعه: ۷
توصیف وضعیت موجود ۸
آسیب ها و مشکلات ۸
جمع آوری داده‌ها و گردآوری اطلاعات (شواهد ۱( ۱۱
سیاست ها و راه کارها ۱۲
بررسی عملکرد رسانه های داخلی ( تلوزیون) در مورد حجاب و عفاف ۱۴
عملکردهای مثبت ۱۵
گردآوری اطلاعات شواهد (۲) ۱۶
راه کارها ۱۶
راهکارها و پیشنهادات ۱۸
نتیجه ۲۰
منابع ۲۰