تاثیر سرمایه فکری و تصمیمات سرمایه گذاری بر عملکرد مالی بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

تاثیر سرمایه فکری و تصمیمات سرمایه گذاری بر عملکرد مالی بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
چکیده
دنیای کنونی، عصردانایی است. مواهب، دارایی های طبیعی و مشهود کلید کامیابی جوامع و سازمان ها نیستند، بلکه برخورداری و مدیریت سرمایه های نامشهود موجود در عرصه محیط پرتلاطم و چالش برانگیز سازمان ها، رمز موفقیت آنها محسوب می شوند. سازمان هایی که بتوانند این دارایی های نامشهود را به خوبی تشخیص دهند و آنها را مدیریت کنند، نسبت به رقبایشان از عملکرد بهتری برخوردار خواهند بود. جهت مدیریت این دارایی ها لازم است سازمان ها از وضعیت کنونی آنها مطلع شده و برای رفع نقص و کمبودهای آنان اقدامات لازمه را به عمل آورند. امروزه دانش به عنوان مهم‌ترین سرمایه، جایگزین سرمایه‌های مادی به ویژه در محیط رقابتی و فناوری ‌‌شده ‌است. لذا مفهوم سرمایه فکری کاربردی مهم و گسترده یافته ‌است. سرمایه فکری در مشتریان، فرایندها، اطلاعات، علامت تجاری، منابع انسانی و سیستم‌های سازمان متجلی می‌شود و نقش فزاینده‌ای در خلق مزیت‌های رقابتی پایدار ایفا می‌کند. این پژوهش به بررسی رابطه سرمایه فکری، تصمیمات سرمایه گذاری و عملکرد مالی بانک¬های پذیرفته‌‌شده در بورس اوراق بهادار پرداخته است. به این منظور ابتدا چهار شاخص کلیدی عملکرد مالی بانک ها، شاخص تصمیمات سرمایه گذاری و شاخص کارایی سرمایه فکری با استفاده ‌از مدل “پالیک” در جامعه آماری بانک¬های پذیرفته‌‌شده در بورس اوراق بهادار طی سال‌های 1386 تا 1392، اندازه‌گیری ‌‌شده، سپس تاثیر سرمایه فکری و اجزای آن بر هر یک از شاخص‌های عملکرد مالی با استفاده ‌از الگوی معادلات ساختاری در نرم افزار EQS مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد سرمایه فکری با شاخص‌های نرخ بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری هر سهم، بازده دارایی‌ها و سود هر سهم و تصمیمات سرمایه گذاری در بانک های پذیرفته‌‌شده در بورس اوراق بهادار رابطه مستقیم دارد.

کلید واژه‌ها: سرمایه فکری، عملکرد مالی، سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، سرمایه فیزیکی، تصمیمات سرمایه گذاری.

فهرست مطالب
1-1-مقدمه 2
1-2- تشریح و بیان موضوع 3
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 8
1-4- جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق 10
1-5- اهداف تحقیق 10
1-6- فرضیه های تحقیق 10
1-7- روش تحقیق 11
1-8- قلمرو تحقیق 11
1-9- تعاریف متغیرها 12
1-10- ساختار تحقیق 14
1-11- خلاصه فصل 15

فصل دوم : ادبیات و پیشینه‌ی تحقیـق
2-1- مقدمه 17
2-2- مبانی نظری تحقیق 18
2-2-1- سرمایه در مفهوم کلاسیک و جدید 19
2-2-2- تعاریف ارائه شده از سرمایه فکری 21
2-2-2-1- سرمایه فکری از دیدگاه استوارت 23
2-2-2-2- سرمایه فکری از دیدگاه بنتیس 23
2-2-2-3- سرمایه فکری از دیدگاه ادوینسون و مالون 23
2-2-2-4 سرمایه فکری از دیدگاه بنتیس و هالند 24
2-2-2-5- سرمایه فکری از دیدگاه روس و همکاران 24
2-2-3- معرفی مدلهای مختلف سرمایه فکری 27
2-2-3-1- مدل ادوینسون و مالون 27
2-2-3-2- مدل بروکینگ 30
2-2-3-3- مدل روس و همکاران 31
2-2-3-4- مدل استیوارت 32
2-2-3-5- مدل بونفرر 33
2-2-3-6- مدل بنتیس 34
2-2-3-7- مدل هانس و لاواندال 35
2-2-4- ابعاد سرمایه فکری بر اساس مدل های ارائه شده 35
2-2-4-1 ابعاد سرمایه فکری براساس مدل ادوینسون و مالون 35
2-2-4-2- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل بروکینگ 35
2-2-4-3- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل روس و همکاران 36
2-2-4-4- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل استیوارت 37
2-2-4-5- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل سالیوان 37
2-2-4-6- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل بونفرر 38
2-2-4-7- ابعاد سرمایه فکری بر اساس مدل بنتیس 38
2-2-4-8- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل هانس و لاواندال 39
2-2-4-9- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل لین 39
2-3- سرمایه انسانی 40
2-4- سرمایه ساختاری 42
2-5- سرمایه اجتماعی )رابطه ای–( مشتری 48
2-6- مالکیت معنوی (IP 51
2-7-تحقیق و توسعه (R&D 53
2-8- سرمایه نوآوری 55
2-9-اندازه گیری سرمایه های فکری 56
2-9-1- اهداف اندازه گیری IC 57
2-9-2- مدلها و روشهای اندازه گیری سرمایه فکری 58
2-10معیارهای عملکرد 60
2-10-1- شاخص‌های عملکرد مالی 61
2-11-پیشینه تحقیق 66
2-11-1-پژوهش‌های انجام شده در خارج از کشور 66
2-11-2- پژوهش‌های داخلی 68
2-12-خلاصه فصل 73

فصل سوم : روش شناسی
3-1- مقدمه 77
3-2- فرضیه‌های تحقیق 77
3-3- تبدیل فرضیه¬های پژوهشی به آماری 78
3-4- روش پژوهش 78
3-5- گردآوری داده‌ها 79
3-6- جامعه آماری 79
3-7- نحو¬ه¬ی انتخاب نمونه آماری 80
3-8- روش¬های تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیهیه-ها 80
3-8-1متغیرهای وابسته 80
3-8-2 متغیر(های)مستقل 8
3-9- روش شناختی آماری پژوهش 86
3-10-توسعه مدل های علّی و همگرایی روش های اقتصادسنجی 86
3-11- خلاصه فصل 88

فصل چهارم: یافته های پژوهش
4-1-مقدمه 90
4-2- نمونه آماری 91
4-3- متغیرهای تحقیق 92
4-4- برآورد الگوی پژوهش 9

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهاد
5-1-مقدمه 102
5-2- خلاصه پژوهش 102
5-3- بحث و نتیجه گیری 102
5-4- ارائه پیشنهادات 103
5-5- محدودیت ها و تحقیقات آتی 104
5-6- موضوعات پیشنهادی برای تحقیقات بعدی 105

فهرست جداول
1-1-مقایسه مفاهیم و الگوهای سرمایه فکری (دسته بندی‌های متفاوت سنجش سرمایه فکری 13
2-1- تحولات نظریه های سرمایه 21
2-2- تعاریف منتخب سرمایه فکری 24
4-1- نمونه آماری پژوهش 91

فهرست نمودار
1- طرح ارزش اسکاندایا ارائه شده توسط ادوینسون و مالون 29
2- مدل سرمایه فکری بروکینگ 30
3- مدل شاخص سرمایه فکری روس و همکاران 31
4- مدل سرمایه های فکری استیورات 32
5- ارزش پویای سرمایه فکری بونفر 33
6- نمودار توزیع نرمال متغیرها 94

فهرست شکل
شکل (2-1) سرمایه فکری 45
شکل 2-2- مدل نورما آ جوما-2005 52
شکل 2-3- خلاصه ی روشهای محاسبه ی سرمایه فکری 59