آمار بیمارستانهای روانی

آمار بیمارستانهای روانی

لزوم طراحی یک مرکز روانی

در ایران سهم تخت هایی که جهت بستری و درمان در نظر گرفته شده است به ۹۶۰۰۰ می رسد از این تعداد ۶۰۰ تخت سهم درمان روانی در کل کشور می باشد. حد مطلوب جهت هر ۲۵۰۰ نفر جمعیت یک روانپزشک است در ایران یک روانپزشک جهت ۲۰۰۰۰۰ نفر جمعیت موجود است و ۶/۰ تخت برای هر ۱۰۰۰۰۰ نفر جمعیت در نظر گرفته شده است.

اکنون در حدود ۶۰۰۰ تخت بستری جهت درمان روانی موجود است که ۱۲۰۰ تخت سهم بیمارستان رازی است. (آمارهای اخذ شده از معاونت پژوهشی وزارت بهداشت و درمان)

۱-۳- ایران در آئینه آمار

با توجه به آمار موجود در سراسر کشور (این آمار صرفاً مختص به بیمارستان ها می باشد و تمام تخت های بستری روانی را در کل کشور پوشش نمی دهد) ۲۰ بیمارستان اعصاب و روان مشغول به فعالیت اند که ۱۵ بیمارستان متعلق به بخش دولتی و ۵ بیمارستان متعلق به بخش خصوصی است و این بیمارستانها در شهرهای تهران، رشت، تبریز، ارومیه، کرمانشاه، شیراز، کرمان، مشهد، اصفهان و زاهدان واقع شده که کل تعداد تخت ثابتی که بخود اختصاص می دهند ۳۶۷۵ تخت است. قابل ذکر است که از این تعداد تخت ۱۴۰۹ تخت در تهران، ۲۲۶۱ تخت سهم سایر استانهاست و از ۲۵ استان فقط ۱۰ استان در کشور صاحب بیمارستان اعصاب و روان هستند.

بر طبق آمارهای موجود ۱۱۵ پزشک متخصص اعصاب در وزارتخانه بهداشت مشغول به کارند و بر حسب طبقه بندی بین المللی بیماریها، دفعات مراجعه به مراکز بهداشتی روانی ایران، در سال، ۵۹۵۰۰۰ مورد بوده و نرخ مرگ و میر بیماریهای روانی نیز در حدود ۳/۰ است.

لیست بیمارستان های اعصاب و روان تهران (دولتی)

لیست بیمارستان های اعصاب و روان در سایر استانها

لیست بیمارستان اعصاب و روان استان تهران (خصوصی)

بخش ۴- نیازها و کیفیات فضایی برای یک بیمارستان روانی

برخی از محققان معتقدند که فضای داخل بیمارستان ها و مراکز درمانی باید بتواند بیماران را به سوی بروز رفتارهای مشخصی سوق دهد. طی سالیان متمادی بسیاری از بیمارستانهای روانی بدون توجه و در نظر گرفتن روحیات این بیماران طراحی و اجرا شده است. اتاقهای یکنواخت و بی روح که صرفاً جهت تسهیل فعالیتهای درمانی بدون توجه به وقعیت خاص روحی بیماران طراحی شده است. متخصصان، امروزه بر این باورند که اتاق های بزرگ بدلیل تفاوت مسائل عاطفی بیماران ممکن است جوابگوی نیازهای آنها نباشد در این قسمت سعی شده است با در نظر گرفتن شرایط این مراکز به بررسی نیازهای فضایی و برخورداری آنها از کیفیات خاص پرداخته گردد که این مهم می تواند در قالب استفاده از رنگ، نکات ایمنی، ضوابط و مقررات آئین نامه ای و غیره باشد که توجه به این نکات و در نظر گرفتن آنها در طراحی یک مرکز روانی می تواند از بسیاری جهات پاسخگوی بیماران و پرسنل این مراکز باشد.

از طرفی هر فضا نشان دهنده شخصیت افرادی است که آن را اشغال می کنند. بازدید کننده یک فضا با توجه به جزئیات معماری، سبک مبلمان، نورپردازی، رنگ آمیزی و دقت در نگهداری محیط در مورد صاحب فضایا استفاده کنندگان آن قضاوت می کنند. معماری خشک و بی روح، مبل های جلوی پنجره ها، دیوارهای سخت سیمانی، رنگ های براق، پوشش سخت و مبلمان ناراحت و از سویی وجود راهروهای باریک با کسانی که بواسطه کمبود فضا مجبورند از صبح تا شب در یک فضای محدود و نامناسب تردد نمایند که غالباً منجر به درگیری بین آنها می شود، همه و همه از مسائلی است که به واسطه آنها بیماران اعتماد به نفس خود را از دست داده و احساس انزجار درونی از آن فضا داشته باشند.

بدین گونه است که ساختمان بیمارستان روانی می تواند بر رفتار بیماران تأثیر بگذارد و زمانی که فضایی احداث می شود پیام هایی به استفاده کنندگان و بازدید کنندگان می فرستد این پیام ها که در طراحی منعکس می گردد به بیماران نیز منتقل خواهد شد.

۱-۴- بخش های باز و بسته

فضاهای بکار رفته در بیمارستان های روانی عموماً برخوردار از دو قسمت می باشد. یعنی بخش های باز و بسته. بخش های باز قسمت هایی از بیمارستان می باشد که بیماران براحتی در آنها تردد می کنند و قادر به ترک آن قسمت می باشند ولی بخش بسته محدوده ای است که بیمار اجازه خروج از آن قسمت را ندارد و عموماً، در بخش باز متشکل از دو یا سه بخش بسته می باشد. هر چه محدوده تردد باز وسیع تر باشد مطمئناً بیمار احساس حبس و زندانی بودن را نخواهد کرد گویی اینکه عدم محدودیت در بخش های باز موجب بروز مشکلات برای پرسنل خواهد نمود.

امروزه در بیمارستان های روانی سعی در توسعه محدوده فضای باز بیمارستان یکی از نکات بسیار مهم و حساس می باشد. بیماران روانی با برخورداری از محدوده گسترش عمل خود، با اعتماد به نفس بیشتری خواهند یافت و این امر امکان مشارکت یک بیمار در اداره بیمارستان را آسانتر می نماید.

اصولاً یکی از اهداف طرح مرکز بیماریهای روانی بابا باغی تبریز گسترش محدوده بیمارستان به یک بخش باز را دارد و در عین حال سعی دارد با در نظر گرفتن مسائل ایمنی و کنترل بیماران با مدیریت و پرسنل بیمارستان آرامش خاطر بیشتری نسبت به بیماران خود داشته باشد.

۲-۴- اتاق روز

اتاق روز اتاقی است که در آن بیمار روانی به فعالیت های روزانه خود و ارتباط با بیماران و کارکنان دیگر می پردازد. بدلیل اینکه این مکان در شکوفائی رفتارهای اجتماعی و بهبود بخشیدن آنها مؤثر می باشد لذا در طراحی این مکان بایستی ملاحظات خاصی را مد نظر داشت. همچنین یک اتاق روز که در آن فضاهای لازم با دقت جانمایی شده باشد به کارکنان مراکز درمانی و مراقبت از بیماران کمک خواهد کرد.

Spivak در گزارش خویش به فضاهایی اشاره می کند که یک طرف آنها باز بوده و امکان نظارت کامل به رفتارهای بیماران را فراهم می کند. اتاقهای روز می بایست قابلیت استفاده برای فعالیت های متعدد بماران را داشته باشد. از آنچه که استفاده های گوناگون بدون تداخل فعالیتها در یک فضای بزرگ عملاً غیر ممکن است، لذا بسیاری از محققان هنوز در حال مطالعه فضای مناسبتری هستند که علاوه بر پدید آوردن زمینه انجام فعالیتهای متفاوت امکان مراقبتهای دائمی کارکنان را بر رفتار و اعمال بیماران فراهم آورد.