مقاله مبارزه بیولوژیک

دانلود مقاله مبارزه بیولوژیک

مقدمه
نیازهای انسان و منشاء آفات
جمعیت انسان در کره زمین بسیار زیاد است و روند رو به افزایش نیز دارد. بشر برای تامین نیاز های خودخواهانه اش و به خاطر ایجاد مزارع گسترده تر و بهره برداری بیشتر، اکوسیستمهای طبیعی را به سرعت بر هم زده و موجب تخریب جنگل ها،نابودی خاک و گیاهان خودرو و حیات وحش می گردد. روشهای بهره برداری و متکی بر تکنولوژی ماشینی و مواد شیمیایی مصنوعی، ممکن است در کوتاه مدت پر بازده باشند اما مسلماٌ پایدار نبوده و آلاینده محیط خواهند بود. امروزه ثابت شده است که باید برای جانوران وحشی و گیاهان خودرو نیز حق حیات قایل شد و در فضای موجود سهمی نیز برای آنها منظور نمود. بنابراین تولید بیشتر و در عین حال حفظ محیط زیست دو موضوعی است که هماهنگی آنها در آغاز قرن بیست و یکم مورد نوجه انسان خواهد بود. کنترل بیولوژیک آفات ، پاسخی است طبیعی به بخشی از این برنامه که کنترل پایدار به ارمغان آورده و برای محیط زیست نیز ناآلاینده محسوب می گردد.

آفات از کجا ناشی می شوند؟ وجود بعضی از آفات معلول روشهای کشت و کار است،دفاع طبیعی گیاهان از قبیل خشن یا نامطبوع بودن آنها برای آفات، طی برنامه های اصلاح نباتات کاهش یافته است. گیاهان در سطوح بسیار وسیع در زمانهای مشخص کاشته و برداشت می شوند. این تغییرات به صورت بالقوه شرایط را برای افزایش جمعیت گیاهخواران مساعد می سازند. برخی از عوامل گیاهخوار محلی به گیاهان غیر بومی سازگاری یافته و به صورت آفت در می آیند. برای مثال در آفریقای جنوبی ۶۸% از ۱۸۸ بند پای آفت که روی ۱۴ نوع گیاه زراعی وارداتی فعالیت می کنند، گونه هایی هستند که قبلاٌ با این گیاهان ارتباطی نداشته اند در مواردی نیز آفت جدید همراه با گیاهان زراعی به صورت ناخواسته به منطقه جدیدی وارد می شوند و چون دشمنان طبیعی آنها در منطقه جدید حضور ندارند،فارغ از کنترل طبیعی،به سرعت تکثیر یافته و به صورت طغیانی خودنمایی می کنند .از سال ۱۸۵۰ تاگنون،تعداد حشرات غیر بومی در آمریکا ده برابر شده است. از این گروه بیش از ۲۰۰ گونه به صورت آفات کم اهمیت تر در آمده اند. خاستگاه آفات غیر بومی آمریکا توسط سیلر مورد بحث قرار گرفته است. در ایالات متحده آمریکا ۳۹% از آفات حشره ای نباتات زراعی و ۲۷% از آفات جنگل ۷% از آفات دامی ،۳۱% پاتوژنهای سبزیجات،۷۳% از علفهای هرز مزارع و ۴۱% از علفهای هرز مراتع از گونه های غیر بومی می باشند. باید دانست علفهای هرز نیز همانند بند پایان آفت، با ورود به منطقه جدید، در غیاب دشمنان طبیعی خود،بلامنازع تکثیر و گسترش می یابند. در ضمن علفهای هرز بر خلاف بسیاری از بند پایان غیر بومی، غالباٌ برای اهداف مختلف و به صورت عمدی وارد امریکا شده اند.

بررسی منشاء آفات نشان می دهد که چاره مشکلات مربوط به آفات در تغییر و اصلاح روشهای زراعی نهفته است. به طوری که موجب کاهش محصول نگردد و در عین حال دشمنان طبیعی آفت حفظ شوند و هر جا که ارتباط دشمنان طبیعی با آفات گسسسته شده است،مجدداٌ به طریق مقتضی برقرار گردد. روشهای دستیابی به اهداف فوق شامل حفاظت از دشمنان طبیعی و حمایت از اکوسیستم در برابر دخالت گونه های مهاجم غیر بومی از طریق حفاظت،افزون سازی معرفی دشمنان طبیعی،موضوعات مورد بحث این کتاب هستند.

مشکلات ناشی از آفت کشها
مصرف آفت کشهای شیمیایی برای کنترل بسیاری از آفات سهل تر از به کارگیری روشهای کنترل بیولوژیکی است، زیرا استفاده از آفت کشهای شیمیایی نیازی به اطلاع از خاستگاه اکولوژیک آفات ندارد. آفت کشها را می توان به دفعات مورد نیاز برعلیه آفات یا قارچها به کاربرد و آنها را برای دوره ای محدود نیز تحت کنترل درآورد. مصرف سموم در دنیا از اوایل سال ۱۹۵۰تاکنون دوازده برابر شده است و هزینه ای که کشاورزان آمریکایی برای خرید مواد دفع آفات به ویژه در کنترل علفهای هرز وبیماریها موفق عمل کرده اند اما درموارد بسیاری، از جمله کنترل آفات حشره ای پنبه در بسیاری از کشورها تأثیر نداشته اند. به خاطر پرهیز از نتایج منفی کاربرد آفت کشها شامل عدم کنترل آفات، آلوده سازی محیط زیست و عوارض سوء برسلامتی انسان بسیاری از کشورها برآن شده اند تامصرف سموم را کاهش دهند.

مشکلات کاربرد آفت کشها زمانی ملموس می شود که آفتی کنترل نشود و یا سبب طغیان جدیدی شود. مقاومت آفات در برابر آفت کشها یکی از عوامل مؤثر در عدم تأثیر سموم است. مقاومت در آفات در اثر تفاوت واکنش حیاتی افرادی از یک جمعیت در برابر یک سم بروز می کند، از جمله ممکن است سم را به سرعت خنثی ساخته و مانع از ورود آن به بدن شود. چنین افرادی، طی چند نسل زیاد شده و جمعیت مقاومی را به وجود می آورند که تحت تأثیر همان آفت کش و حتی سموم دیگر از بین نمی روند. از سال ۱۹۴۵تعداد حشرات، علفهای هرز و اخیراً پاتوژنهای گیاهی که دربرابرآفت کشها مقاوم شده اند به شدت افزایش یافته است. یکی دیگر از دلایل طغیان آفات، نابودی دشمنان طبیعی آنها در اثر مصرف آفت کشها است. بسیاری از آفات یا آفات بالقوه، توسط دشمنان طبیعی از طریق شکارگیری، پارازیتیسم، بیماریزایی و یا واکنش های آنتاگونیستی کنترل می شوند. این عوامل مفید غالباً در برابر سموم حساس تر از آفات بوده ودر اثر سمپاشی از بین می روند. برای مثال: حشره کشها، حشرات مفید را و کنه کشها، کنه های شکارگر را از بین می برند. همچنین قارچ کشها قارچهایی را که گیاهان در مقابل عوامل بیماریزای گیاهی حفاظت می کند نابود ساخته و حتی روی قارچهایی که بندپایان را تحت تأثیر قرارمی دهنداثر نامطلوب دارند. وقتی دشمنان طبیعی در اثر مصرف سموم از بین رفتند، عوامل زیان آور ذیربط بلامعارض زندگی کرده و در نتیجه با جمعیت زیادتری طغیان خواهد کرد. برای مثال طغیان زنجرک قهوه ای برنجNilaparvata lugens (stal) در آسیا به سبب از بین رفتن عنکبوتها و سایر دشمنان طبیعی آنها در اثر کاربرد آفت کشها تشخیص داده شده است.

آفت کشها موجب پدید آمدن آفات جدید نیز می شوند. بدین ترتیب که دشمنان طبیعی آفات کم اهمیت در اثر کاربرد سموم از بین رفته و این آفات فرصت می یابند تا با جمعیتی زیادتر فعالیت کنند. آن گاه این آفات خود اهداف جدید سمپاشیهای تازه ای قرار می گیرند و در نتیجه مصرف سموم افزایش می یابد. کنه های نباتی مثالهای بارزی از آفاتی به شمار می روند که در اثر مصرف سموم شیمیایی طغیان یافته اند. مینوز برگ سیب (پروانه)phyllonorycter crataegella (Clemens) نیز از آفاتی است که در اثر مصرف سموم روی سیب و نابودی دشمنان طبیعی آن به وجود آمده است.
در مناطقی که مصرف آفت کشها متداول است، ممکن است مقادیری از سموم به خارج از منطقه هدف سمپاشی انتقال یابد. این سموم موجب آلودگی خاک، آب، پرندگان و سایر جانوارن شده و نیز در خود محصول باقی می ماند.

کاربرد علف کشها و سموم تدخینی که برای ضد عفونی خاک به کار می روند، منابع آبهای زیر زمینی را آلوده ساخته اند. سموم کلره مانند ددت موجب نابودی منطقه ای بعضی از پرندگان کمیاب شده و حتی سموم خطرناک تر، مثل بعضی از سموم فسفره موجب مسمومیت مستقیم انسانها شده اند. مسمومیتهای اتفاقی و آلودگیها غالباً زمانی پیش می آید که زارعین متوجه زیان موادی که به کارمی برند نباشند و یا نتوانند برچسب سم را بخوانند و یا لوازم محافظت کننده کافی در اختیار نداشته باشند. آنگاه که زارعین و عموم مردم آگاهی بیشتری به این مشکلات پیدا کنند، تقاضا برای سایر روشهای کنترل آفات به خصوص کنترل بیولوژیک افزایش خواهد یافت.

البته کنترل بیولوژیک کار آسانی نبوده و اجرای موفقیت آمیز نیاز به متخصصین کارآزموده برای انجام تحقیقات لازم روی دشمنان طبیعی و کارشناسان و کشاورزان مطلع دارد.

فهرست مطالب
مقدمه
نیازهای انسان و منشاء آفات
مشکلات ناشی از آفت کش ها
تعریف کنترل بیولوژیک
تاریخچه کنترل بیولوژیک
مشاهدات اولیه و گسترش مبانی

فصل اول (انواع اهداف ، عوامل و روش های کنترل بیولوژیک )
اهداف مبارزه بیولوژیک
انواع مبارزه بیولوژیک
حشرات یارازیئوئید
بندپایان و سایر مهرگان شکارگر
عوامل بیماری زاد نماتد های بند پایان
گیاهخواران و پاتوژن های علف های هرز
مبارزه ی بیولوژیک بیماری های گیاهی
روش های کنترل بیولوژیک

فصل دوم ( زیست شناسی و دینامیزم جمعیت عوامل بیماری زا )
فرآیند های اساسی در زیست شناسی پاتوژن
همه گیر شناسی ( Epizootiology ) بیماری های بند پایان
بیماری های باکتریایی در بندپایان
ویروس های بیماری زا در بندپایان
قارچ های بیماری زا در بند پایان
پروتوزوهای بیماری زا در بند پایان
نماتد های بیماری زا در بند پایان
شواهدی از تاریخ